trí tuệ của bản năng

 

xưa ôn luyện trong đội tuyển Sinh cấp 2, tôi thích nhất là loại câu hỏi: trình bày đặc điểm, cấu trúc loài abc thích nghi với điều kiện sống và phát triển, từ đó hãy cho biết đâu là đặc điểm giúp loài tồn tại qua chọn lọc tự nhiên

thế nên tôi lấy tên Trí tuệ của bản năng cho văn bản về Côn trùng ký [Những hồi ức về côn trùng học] của Jean-Henri Fabre, dù ngoài trí tuệ bản năng thì tất nhiên còn là sự vô tri và sai lầm của bản năng, bản năng - nhận thức

ấn bản 10 quyển [hiện đang có 6] là ấn bản đầy đủ, có minh hoạ nhưng rất rất ít, quá ít ỏi, gần như có thể nói là không minh hoạ, nhưng chỉ cần có một hình dung hay từng nhìn thấy một loại côn trùng nào đó được Fabre hướng cái nhìn của độc giả vào thì theo miêu tả kiệt xuất về côn trùng của Fabre, người yêu thích động thực vật cũng như nắm được thần chú "vừng ơi mở ra" và trước mắt là một thế giới sặc sỡ muôn trùng loài sống động, chúng chinh phục ta bằng thứ trí tuệ đặc biệt - trí tuệ của bản năng

ấn bản 1 quyển do nữ tác giả người Anh Rodolph Stawell trích và lược dịch từ pho trước tác đồ sộ Những hồi ức về côn trùng học của Jean-Henri Fabre. Ấn bản này có minh hoạ màu, lược dịch gọn, phù hợp với các bạn nhỏ, bạn nào thích tìm hiểu động thực vật thì ấn bản này quá hẻo; nữ tác giả người Anh đã đảo trật tự ghi chép của Fabre tương đối rõ, để có một bản rút gọn thống nhất và dễ tiếp cận với nhiều đối tượng độc giả [điều gì cũng luôn có 2 mặt]

Fabre là nhà khoa học, nhà giáo dục và nhà côn trùng học người Pháp, ông mang tình yêu và khao khát khám phá bất tận, mãnh liệt với thế giới côn trùng nên nếu tìm hiểu tiểu sử của ông [đọc Côn trùng ký cũng có nhiều chi tiết được ông nhắc đến] thì ta có thể biết ông đề cao thực nghiệm, dành cả cuộc đời nghiên cứu về côn trùng học; tôn thờ sự thật cùng tư duy về thế giới tự nhiên, tư duy về cách thức nghiên cứu khoa học [không phải người làm nghiên cứu khoa học nào cũng có tư duy nghiên cứu sáng, tinh], cái nhìn nhạy cảm, sự mạnh dạn, can đảm của người làm khoa học đã khiến và dẫn ông phản bác lại những lý thuyết đương thời, từ đó dẫn đường cho phong cách nghiên cứu mới

Côn trùng ký [Những hồi ức về côn trùng học] là những ghi chép quan sát và tìm tòi, mang tính công trình khoa học của Fabre, nhưng với tôi, nó là hiện thân của văn chương đúng nghĩa. Câu chuyện về tập tính di truyền, tổ chức xã hội loài của côn trùng, là câu chuyện về loài người. Là một thế giới

ps. bận quá chưa viết tiếp được, cũng chưa đọc được hoàn chỉnh chậm rãi như thói quen, và vì ngoài ong [tất nhiên] thì tôi còn thích bọ hung nữa, nên tôi sẽ đi vào câu chuyện bọ hung dịp khác, cứ nghĩ đến cách chúng tổ chức cuộc sống, phân công chọn lọc thức ăn, "thợ tiện" bo viên phân từ khối thành tròn tròn và rồi đến đội quân di chuyển nghiêng nhấc nghiêng nhấc từng bên đi giật lùi vận chuyển thức ăn đã qua chọn lọc là tôi lại thấy sự kì diệu của loại trí tuệ đặc biệt - trí tuệ của bản năng. Lâu rồi, tôi có đọc 1 bản rút gọn hơn nữa cơ, có bọ hung dế ve... ngắn lắm lắm [chứ bản đầy đủ bọ hung được ưu ái vô cùng], sau tặng cho tủ sách nào để trẻ con đọc mà tôi không nhớ, nhưng tôi biết tủ sách ấy tôi đã chọn ở vùng còn hoang dã vì như vậy phù hợp nội dung sách