Tạo quá khứ

Trong Tôi là ai - và nếu vậy thì bao nhiêu của Richard David Precht có một chap tôi rất hay đọc trúng lúc tay chân quờ quạng mắt mũi tèm nhèm buổi sáng tìm sách: Vũ trụ tinh thần – Não tôi hoạt động ra sao? “Cái gì là phức tạp nhất trên thế giới? Một câu hỏi hóc búa, nhưng với khoa học tự nhiên thì câu trả lời lại thật đơn giản. Đó là bộ não người![...] Nó chỉ nặng 1.5kg, mang hình quả hồ đào phóng to và sờ vào như đậu phụ. Thế nhưng trong đó lại ẩn chứa kết cấu có lẽ là phức tạp nhất của toàn bộ vũ trụ. Một trăm tỷ (100.000.000.000) tế bào thần kinh nhấp nháy truyền tin với nửa triệu tỷ (500.000.000.000.000) các liên kết. Đại khái nhiều như một sự so sánh quen thuộc, đúng bằng số lá cây của rừng nhiệt đới Amazon”

Vậy thì điều gì trên thế gian này mà đến thần linh cũng đành phải đứng ngoài cuộc? (tôi ít khi dùng dấu hỏi nhỉ :p). Quá khứ. Quá khứ là thứ mà thần linh cũng không thể can dự. Thay đổi quá khứ của mình đã là một việc điên rồ, nhưng dám thay đổi quá khứ của cả kẻ khác thì hẳn là quỷ dị, dù cả hai đều dẫn đến bi kịch, nhưng đâu là vô nghĩa hơn, tôi không biết. Tự tạo quá khứ, viết lại quá khứ, xóa quá khứ ư, người ta phải tăm tối và cạn nước đi đến độ nào mà dấn mình vào quyết định ấy.

Ngăn kéo trên cùng – Phần tăm tối, tiểu thuyết thứ 17 của Nakamura Fuminori là câu chuyện tồn tại đến hai gã bác sĩ thần kinh cùng tiến hành việc viết lại quá khứ cho kẻ khác, dù với mục đích khác nhau nhưng tâm hồn của cả hai nhân vật này đều có tính chất mục ruỗng từ nền móng, một kẻ coi việc tạo quá khứ cho người khác là trò chơi, một kẻ thì buộc tìm đến đấy như một phép màu và sau đó là nhằm trả thù. Tất nhiên khi thần linh cũng phải bỏ cuộc mà con người dám tự vẽ ra cho mình một thách thức can thiệp vào não bộ, thò tay vào quá khứ nhằm chạm đến nội tâm từng người thì hậu quả không thể thành toàn được. Nếu có thể chạm đến nội tâm từng người ư, giả định này nói lên đã sặc mùi vô lý và quỷ dị

Hôm trước tôi có đọc tập thơ, mở đầu một bài thơ là câu thơ đại ý: Người thuộc cung Thiên Bình ma quái trong tình yêu. Điều này lần đầu tôi nghe thôi, còn điều quen thuộc của cung chúng tôi là gì. Là tính chần chừ, lưỡng lự, thiếu quyết đoán. Tuy nhiên lần này lại có hiệu quả hí hí. Tôi đọc Kẻ móc túi và thấy không hiểu nổi tại sao nó lại được mọi người đánh giá cao, đến giờ tôi vẫn hoàn toàn không hiểu được. Số đông thường không đúng, nhưng nó phải tồn tại một logic nào đấy hình thành trong số đông và tôi cố tình tìm ra, bằng cách nâng lên đặt xuống chần chừ đọc hay không đọc quyển thứ hai của Nakamura Fuminori được dịch ở VN. Ngăn kéo trên cùng – Phần tăm tối có cốt truyện khá hơn hẳn Kẻ móc túi, tác giả cũng viết lên tay hơn rất nhiều, triển khai bộ khung theo tham vọng của người viết đã đỡ thừa thiếu. Tuy nhiên, các yếu điểm ở Kẻ móc túi vẫn còn

-          Nếu ở Kẻ móc túi, những tham khảo về lịch sử những vụ móc túi ảo thuật được tác giả lồng vào câu chuyện kém chất keo kết dính như thế nào thì ở Ngăn kéo trên cùng – Phần tăm tối cũng lặp lại như thế. Những tham khảo về phân tâm học, truyền sóng thần kinh ECT (phương pháp thôi miên, tẩy não), vụ án và những nghiên cứu ca bệnh đa nhân cách, tâm thần phân liệt là những gợi hứng chủ chốt của tác giả xây dựng tiểu thuyết này, đều được lồng vào thiếu chất keo kết dính.

-          Tính chất thừa thiếu vẫn còn, tuy đã được cải thiện hơn so với Kẻ móc túi nhưng vẫn còn nhiều, ở Kẻ móc túi là phân phối không đều trong cách triển khai câu chuyện, cái này có lẽ do người viết chọn mũi nhọn, điểm sáng chưa chuẩn nên không tạo được điểm nhấn. Còn trong Ngăn kéo trên cùng – Phần tăm tối thì nội tâm nhân vật là điểm chói sáng cốt tủy, một tác phẩm chọn khai thác góc khuất, phần tăm tối u uẩn mà nội tâm nhân vật lại bị đảo qua, diễn giải nội tâm qua một vài chap Hồi ký (viết không được sâu), câu thoại cụt nên chưa đi sâu được nhiều.

Khi đi được 1/3 tiểu thuyết, tôi thấy bạn tôi khen cái kết. Nhưng khi đi thêm 2/3 thì cái kết tôi dự trù không trật nhiều với cái kết của tác giả. Tuy nhiên tác giả tiếp tục sử dụng kết mở như ở Kẻ móc túi, đây là nước đi táo bạo, táo bạo ở chỉ một chi tiết, sau cuộc hỗn mang xoay vần tất cả những méo mó vẹo vọ của con người được bộc lộ phơi bày, thì tác giả cho nhân vật chính một nước kết cực đẹp và tương đối mở. Với một người nền móng bị mục ruỗng như nhân vật chính Kozuka Ryodai thì sự chuyển dịch đến một nơi khác, một cõi lòng khác sẽ cần những thứ không phải ai cũng cần và hiểu được.

Kẻ móc túi và Ngăn kéo trên cùng – Phần tăm tối đều được Nakamura Fuminori lồng vào những giấc mơ, với tôi đây là điểm sáng khiến tôi sau khi đọc Kẻ móc túi đã rất nản, nghĩ sẽ không đọc tác giả này nữa thì vẫn cố đọc thêm một đầu sách, chỉ bởi hình ảnh Tòa tháp đằng xa ở Kẻ móc túi cùng giấc mơ ngụp sâu vào một chiếc giường dưới lòng đất; ở Ngăn kéo trên cùng – Phần tăm tối là giấc mơ “Giữa dòng người đông đúc, mỗi kẻ lại rẽ một hướng khác nhau. Tôi cũng đang cố gắng tìm đến một nơi nào đó” tuy nhiên lại bị chặn ở cửa kiểm tra hành lý và hành lý toàn những thứ rất hiển nhiên với mình nhưng không thể giải thích được với kẻ khác. Giấc mơ luôn nói rất nhiều đúng không, nhiều hơn chúng ta có thể suy tưởng và hơn cả chính giấc mơ có thể tái hiện, tác giả cũng là một người viết tham khảo rất nhiều về phân tâm học, sức khỏe tâm thần cũng như việc giấc mơ nói gì

Sách xuất bản luôn được rất nhiều khâu nhặt bớt sạn, bắt bớt voi bớt chuột bớt cả ruồi muỗi, rất nhiều khâu, nhiều hơn độc giả đơn thuần có thể hình dung được. Tuy nhiên có những lỗi sạn rất dễ gây hiểu nhầm rằng đây là một quyển sách ẩu, ví dụ như text bìa gấp Oe Genzaburou; tôi đọc Ngầm của Haruki Murakami biết đến Chân lý giáo Aum, trong sách có nhắc đến một Chân lý giáo Oumu, tôi có search nhưng không thấy kết quả, căn cứ vào năm 1995 của Oumu thì trùng Aum, phải chăng là lỗi typo :p; những đoạn về lý giải tâm lý bệnh đa nhân cách, tâm thần phân liệt không biết do văn phong của tác giả hay dịch và biên chưa hợp lý mà diễn đạt chưa được tốt; nhiều câu thoại ngô nghê, cụt; chính ra lỗi oánh máy có khi tôi lại bỏ qua í (thật đấy, trừ trường hợp nó dẫn hẳn sang một cái sai khác về ngữ nghĩa)

Tòa tháp đằng xa

Tôi không định đọc Kẻ móc túi của Nakamura Fuminori, sách mua lúc mới xuất bản nhưng tôi muốn có độ lùi thời gian với sách mới, tức là xem dân tình đọc sách như nào rồi mới nhảy vào đọc sau, đọc trước quen rồi, thay đổi cách tiếp cận xem thế nào. Thay vì đọc sách mới, tôi đọc lại những gì đã thích đã đọc, và có thể chính vì thế, mọi thứ thay đổi hơi có phần bất ngờ, với chính tôi J. Dễ nhận thấy nhất là với sách triết học, giờ có thể đọc tập trung hết một quyển một cách hoàn toàn bình thường, không phải cố nhồi hoặc mang tâm lý: đọc không hiểu thôi thì cứ đọc, đọc mãi rồi sẽ có lúc vỡ ra mà hiểu J. Bỗng dưng đọc lại hiểu, thế mới nẫu. Là tôi đã hóa rồ, đã khác :v

Đó có thể là nguyên nhân Kẻ móc túi được phần lớn mọi người khen nhưng khiến tôi không hiểu sao nó lại được khen, mặc dù rất ít sách tôi và người khác có cùng quan điểm [như Kẻ trộm sách, Bóng hình của gió… chẳng hạn] nhưng tôi vẫn bị nhiễu loạn, "nhiều người khen quá, đọc phát xem dân tình dạo này như nào" và y như rằng, nhận ra mình vẫn ngu như ngày nào, mình không tin vào mình. Đọc mãi mới hết 39-40 trang sách, vẫn hy vọng và đến lúc hết thì ngồi nhệch miệng cười, mày ngu quá là ngu Lốc ạ, tốn thời gian không đâu hơn tiếng đồng hồ đọc quyển này làm rì :3

Kẻ móc túi là tiểu thuyết Nhật viết theo phong cách phim Hàn :p, ý tôi là tính giải trí cao và có vẻ so deep. Nhưng fake thôi. Đọc xong không đọng lại gì. Cả quyển sách được cái kết đôi ngả lạ lạ và như những người đọc trước tôi viết thì nhân vật "kẻ móc túi" đúng như tên gọi "không hiện lên một cách cụ thể chân thực", tôi hiểu là sống bên lề xã hội, có thể là bất cứ ai dù trong vỏ bọc giàu có hay ất ơ, không tên, không hoàn cảnh xuất thân…, bậy nào, trong sách có nói hết, mà còn là tên thật của "kẻ móc túi" thật đến mức bạn thân của hắn còn chả biết, hoàn cảnh xuất thân cũng có nói tương đối rõ. Tôi rất chấm hỏi, tôi đọc nhớ nhầm hay họ đọc hiểu nhầm. Khi tôi vừa đọc xong, tôi nghĩ có vài câu thoại của ‘’ông trùm’’ Kizaki cũng ổn, nhưng ngay sau đó, ngồi nghĩ, cũng hàng fake nốt.

Điều tôi chê nhiều nhất ở Kẻ móc túi là văn hời hợt, thô, viết không tới, chỉ phơi ra mà không đi sâu vào. Tác giả ôm quá nhiều mà không thực sự đi vào bất cứ chi tiết nào, dung lượng tác phẩm ở bản tiếng Việt có 150 trang, như vậy là quá ôm đồm [viết ngắn rất khó nhé], nó tạo cho người đọc cảm giác như truyện bị cắt cúp ở đâu đấy, tất cả thiêu thiếu và các sự kiện vẫn chưa được đặt đúng trình tự như tác giả hình dung. Và thể loại gì cũng vậy, logic cao luôn là ưu điểm, văn chương phải đúng, đúng rồi mới đến hay, quyển này lỏng lẻo yếu ớt quá. Những gì văn chương được nhất tập trung ở khoảng 1/2 – 2/3 của chương 16, nó cũng là điều tôi ấn tượng nhất, nên tôi dùng làm tên cho văn bản này, ngoài ra còn đoạn ngắn cô bạn gái của ‘’kẻ móc túi’’ kể lại giấc mơ, tôi không thích toàn bộ giấc mơ, điều tôi thích là trong giấc mơ tác giả đã để cô gái của mình rơi xuống rất sâu dưới lòng đất, không phải rơi xuống giếng nhé, mà rơi vào một chiếc giường, chiếc giường vừa hin cho nhân vật nằm và nó cứ hõm xuống hõm xuống siết chặt lấy cô gái.

Các bạn trẻ phần lớn sẽ thích quyển này, phần nhỏ thì chắc giống tôi, già rồi hoặc già trước tuổi nên không xâu đíp được nữa ;), hoặc như chiến hữu của tôi: “ai bảo đọc linh tinh còn kêu than nỗi rì”, tức là còn không cả quan tâm :v