blue bird

ngày xưa mua tập truyện ngắn Đôi chim xanh, Huỳnh Phan Anh dịch; không hiểu sao cứ nhớ là Con chim xanh và đinh ninh HPA dịch Con chim xanh của Maurice Maeterlinck, lấy tên truyện làm tên tập truyện tuyển dịch. Nên nhìn thấy Con chim xanh của MM bản cũ là tặc lưỡi, không cần mua. Đến một ngày sờ vào tập truyện ngắn HPA dịch, mới nhìn ra Đôi chim xanh chứ không phải Con chim xanh và không có MM trong số các tác giả; mở ra đọc thì đúng, Đôi chim xanh là truyện ngắn của D. H. Lawrence [chả nhẽ vì D chấm H chấm mà mình phải lướt lên trên sửa HPA với MM thành H chấm P chấm etc. à, chứ chưa bao giờ thấy D. H. Lawrence được hiện ra kiểu khác cả]. Thế nên phải mua Con chim xanh bản mới, tiện mua một lần nào đấy sau đó

rồi hôm nay được tặng Con chim xanh hạnh phúc "vì tú có vẻ để ý dịch giả Nguyễn Thành Nhân, anh ấy mất rồi đấy" [tôi biết tôi biết]. Đây là truyện dài/truyện kể do Georgette Leblanc chuyển thể từ kịch Con chim xanh của MM, sau khoảng 5 năm MM viết vở kịch thì phải [nhìn Leblanc quen không :) Georgette Leblanc là em gái của Maurice Leblanc (cái tên này chắc quen với dân trinh thám, tôi từng có mỗi một quyển của Maurice Leblanc thôi, đẩy đi lâu rồi, định viết tắt thành ML mà thồi thồi thồi thồi; thế nào mà 2 Maurice thì 1 được viết tắt, 1 lại không :p)]. Giai đoạn GL chuyển kịch Con chim xanh của MM sang thành truyện dài, mối quan hệ của họ đã không còn nồng thắm rồi; giai đoạn đầu, lại rất dài, họ sống cùng nhau bất chấp xã hội và giáo lý lúc đó, tại nơi ở của họ, sẽ có một nhân vật hay lui tới, Octave Mirbeau [từng xuất hiện trong tiếng Việt quyển Kiếp đi ở]
...
quyển Con chim xanh hạnh phúc, tôi chưa đọc luôn lúc này; nhưng ngoài bìa, dưới tên Georgette Leblanc có để Madame Maurice Maeterlinck, tay gấp nói "bà là chị của nhà văn Maurice Leblance"... "bà kết hôn với tác gia người Bỉ Maurice Maeterlinck"... sai cả thông tin [hay tôi nhớ nhầm] cả lỗi typo. Là em gái và, GL và MM không lấy nhau, sống chung [do GL không thể ly hôn người chồng lúc đó] và chia tay sau quãng 2 mấy năm gắn bó [sau đó họ đến với những mối quan hệ khác, MM thì đánh dấu bằng gặp gỡ một diễn viên trong lúc tập kịch, về sau lấy diễn viên (rất trẻ) đó; cũng dễ hiểu]
...

ps. viết có vài chữ buôn chuyện vớ vẩn mà đã lại gần 11 giờ đêm. Quá nản 🤦‍♀️

Phan Du - một lối nhìn

không giống như biên khảo Mộng Kinh Sư, tôi đọc trở đi trở lại nhiều lần chưa lần nào đi qua được già nửa, mãi 2 tuần trước tôi mới đi được hết; trong khi bài phỏng vấn Phan Du ở cuối Mộng Kinh Sư, ấn bản bìa cứng của Tao Đàn làm thời kỳ đầu "bản đặc biệt" thì tôi lại đặc biệt thích; có gì đó trong văn nói viết của Phan Du làm hình ảnh dù bắt chợp cũng hiển hiện trước mắt người đọc [như đoạn phỏng vấn về đôi mắt mở lớn, trong sáng ẩn sau những cành lan Tố Tâm; hay sự việc Phan Du bị đâm thủng bụng trong một cuộc đánh lộn... tất tật sẽ gặp lại trong các truyện ngắn của ông]; đó có thể là một bắt quyết, xoáy và chớp vào đúng chi tiết, chỉ cần thế, dù nhỏ, chính vì nhỏ, mà sự tỉ mỉ làm nên cái khiến người đọc dừng chân; thế nên, cầm đến bản bìa cứng Mộng Kinh Sư, lần nào tôi cũng giở đến cuối hẳn để đọc bài phỏng vấn Phan Du ở Sài Gòn năm 1964 do một người tên Lê Phương Chi thực hiện [giở luôn đến cuối, vì như thế nhanh, cốt là đọc nó, đó là phần thưởng vì, vẫn có thể cầm lại Mộng Kinh Sư, cố đọc :p; thế cho nên, dù không thích sách bìa cứng, đã muốn đẩy đi, nhưng cuối cùng lại thấy tiếc, tiếc bài phỏng vấn in ở cuối quyển bìa cứng mà bìa mềm không có]. Cả một công trình biên khảo như thế, đọc xong tôi chỉ thích có 2 chương đầu về Linh Mụ tự và Phú Xuân - Di chí thiên di dinh phủ về Nam của Tiên Chúa Nguyễn Hoàng [có thể vì đọc đi đọc lại 2 chương này nhiều và, cũng có thể, với tôi, chúng dễ hiểu]; đóng tập biên khảo lại, còn tồn đúng một tò mò thuần trẻ con rồ dại thiển cận: Tống Thị ấy, có cách nào để biết được dung nhan bà ấy không, với tôi mà nói, phụ nữ tôi chỉ quan tâm xinh đẹp thế nào, cỡ nào mà gây điên đảo lòng người chốn binh đao

thì truyện ngắn Phan Du lại đặc biệt được tôi yêu thích. Văn chương có thể không nói gì về người viết ra chúng, nhưng cũng có thể nói rất nhiều và, chỉ thông qua những câu văn, chi tiết tơ mành mành nhưng không biết bằng cách nào, cái cảm tính bén nhạy của nhà văn gây cho người đọc một xác quyết bén nhạy tức thì, mang tính thời điểm, ngay khi ấy ngay khi ấy; người đọc văn chương vì thế cũng tự cho mình quyền thích con người tác giả nên đọc, hay, không thích con người tác giả nên không đọc, hay, thích đọc văn của tác giả nhưng ghét tác giả cay đắng và, đương nhiên có cả chiều ngược lại. Còn Phan Du, đó là thái độ thuần nhất trong cách làm người, trong cái nhìn. Trong truyện ngắn, Phan Du dùng con mắt bắt chợp các chi tiết nhỏ và xoáy sâu vào đó với sự tỉnh táo tinh quái và, cho dù đến tận câu cuối cùng của truyện, ta vẫn bắt gặp một tia tinh quái để lại, dù câu chuyện chỉ diễn ra trên một đoạn đường ngắn, hay đã trải dài nhiều ngày tháng... ở đó luôn là cái nhìn bùi ngùi với phận người, nỗi u hoài của những gì đã qua đã xa

ở đây, nếu dựng phim, tôi sẽ dựng 2 truyện ngắn, Con rắn hổ và Bàn tay kẻ đói, theo hướng phim màu liêu trai; 2 truyện Hai chậu lan Tố Tâm và Sống gửi thành phim tâm lý xã hội; 3 truyện Miếng ngon bên xác chết, Thuốc cá [Ruốc cá], Khóc thật... thành các tuyến của 4 truyện ngắn trên; Những quả đấm trên một chuyến tàu, Qua cơn thử lửa, Cái vỏ đạn thì nhất định tôi phải ghép vào Hai chậu lan Tố Tâm. Tại sao tôi lại nghĩ đến dựng phim; tôi cũng không rõ, tôi biết gì về phim ảnh đâu; có thể vì cách viết của Phan Du có độ chậm của cân nhắc tỉ mỉ... và như thế, tôi muốn câu chuyện được kể, mà thời này thì, điện ảnh chính là con đường ngắn [dù tôi không thích] để cái muốn ấy diễn ra

truyện ngắn Con mèo đen, đến tận lúc này, sau mấy năm rồi từ lần đầu đọc nó, đến lúc này nhìn lại, tôi vẫn thấy khung cảnh nó dựng ra cho tôi thật quen thuộc, tôi như đứng ở đất Huế trên một mái gác nhìn phố về đêm, xuyên vào một ô cửa, bóng một thiếu nữ thấp thoáng, vào khuông hình rồi lại chớp biến mất, so le với con mèo đen... tôi không nghĩ mình nghĩ cô gái và con mèo đen biến thân cho nhau như trong các truyện liêu trai, giống hồ mượn hình người... chỉ là khung cảnh đó quá quen với tôi, tôi như đã thấy nó từ trước. Giống cảm giác mấy năm trước đọc Trúc Khê Ngô Văn Triện cũng vậy, hình ảnh về bóng cây bóng trăng qua ô bán nguyệt lúc nào cũng cứ lởn vởn trở lại

hôm nay hoàn thành văn bản Phan Du để quên trong máy vì hôm nay là 100 ngày ông cụ hàng xóm. 98-99 ngày trước trong lúc phường kèn hát đám ma cuối một buổi tối phát tang, tôi ngồi trong nhà, cửa đóng, nghe họ hát bài Hò khoan [đến giờ tôi vẫn chưa tìm được lời đầy đủ bài Hò khoan đó, tôi thích thôi] và tôi thấy lại một cảm giác, khung cảnh quen thuộc của vài truyện ngắn Phan Du từng đọc, tôi chỉ nhớ gì đó về khóc thật khóc giả... và đó chính là cảnh cuối Thuốc cá [Ruốc cá] và Khóc thật - 2 truyện ngắn xếp cuối cùng trong tập Hai chậu lan Tố Tâm

để đọc Phan Du nhiều hơn 2 quyển trong ảnh là không dễ, tôi cũng đang phân vân xin mượn đọc. Chờ các đơn vị xuất bản thêm Phan Du thì... mờ mịt, có lẽ vì đó là nhân vật tiền chiến đang chờ người vinh danh dứt khoát hơn nữa [dùng từ "chiêu tuyết" ở đây là sai, nhưng ở một phần nghĩa từ ấy, nó có mặt mạnh]. Đọc đâu đó tôi nhớ mang máng các tác phẩm của Phan Du được gia đình tác giả bàn giao cho một người cháu ở Anh lưu giữ; kể ra nếu cứ không làm [lại] sách về những nhân vật ít người đọc như Phan Du, thì rồi hẳn dần dần cứ mất hình-bóng văn chương một thời

ps. Phan Du là người đầu tiên nói cho tôi biết tên một vùng đất quen thuộc, với tên gọi: đất Thần kinh, qua các truyện ngắn, chứ không phải đến tận biên khảo Mộng Kinh Sư của ông

Arnold Bennett

trước khi Chuyện các bà vợ già, xuất hiện thì Arnold Bennett hiện diện trong tiếng Việt là quyển sách self help ngắn How to live on 24 hours a day - Làm thế nào để sống trọn vẹn 24 giờ mỗi ngày. Sách self help gây nên cho tôi nỗi chán chả buồn nhìn đến, tôi nói chuyện với một bạn sách bảo, giời ơi, Arnold Bennett xuất hiện mở màn trong tiếng Việt thế này thì ai dám đọc đây; đến tôi, tôi cũng chẳng dám sờ tới, dù tôi là kẻ đọc liều mạng. Trước khi mua nó, hẳn 4 quyển, cho tiện đặt sách, tôi đã đọc nó trên gutenberg [khoảng 1 năm nay hay dùng trang này đọc, tra cứu vì dễ dùng]; đọc xong thấy không đến nỗi nào [self help của Anh là thứ hướng đến hành động, cái tạo ra lối sống, không phải các nguyên tắc suông, tạo ra luật/nguyên tắc thì gần với dục vọng/cái muốn; nói theo cách của Georges Bernanos thì các luật không được tạo ra để giữ con người, chính con người giữ luật, giữ luật là ở hành động của con người], mới mua sách giấy, dù hình thức của nó đến giờ vẫn khiến tôi đứng hình, mặt nghệt ra

nửa sau của quyển self help này sẽ cho các gợi ý đọc của Arnold Bennett, đặc biệt là chương 11 serious reading. Một trong những nhân vật gợi ý, tôi ấn tượng E. B. Browning - đây là nữ nhà thơ, người Poe đề tặng dưới tên Elizabeth Barrett Barrett trong The raven and other poems; còn gợi ý The decline and fall thì phải từ từ, Evelyn Waugh đã xuất hiện trong tiếng Việt 2 đầu, chính The decline and fall mới được dịch gần đây [tôi tiện công mua, lại mua 2 :)))] nhưng mới chỉ có 2 đầu được dịch thì tôi vẫn phải để dành, nhiều nhiều tôi mới gom vào một lần giải quyết [nhiều nhân vật tôi không nhịn nổi thì tôi mới đọc và viết lèo tèo 1-2 nhát 1]

mở ngoặc: trong Chuyện các bà vợ già, chi tiết Sophia giai đoạn kinh doanh nhà trọ, có đặt diêm, đèn cồn cùng đồ ăn, trà... tất cả trên một cái khay trong phòng cho khách về muộn/người ốm [tôi không nhớ lắm]; tôi không hình dung được thời ấy, với những vật dụng bé như vậy có thể hâm nóng đồ ăn, đun được nước pha trà chỉ trong chớp mắt và nhất là ngay trong phòng, sát chỗ ngủ, đàn ông ngầy ngật ốm cũng có thể làm được... trong How to live on 24hs a day, điều này sẽ được mô tả chi tiết ngay ở lời nói đầu. Chi tiết này đi kèm lời, hãy dậy sớm 1-2 tiếng mỗi ngày và đi ngủ sớm hơn khi có thể, 1 tiếng làm buổi sáng sẽ làm được nhiều hơn 2 tiếng buổi tối. Câu này chắc chắn dành cho tôi nhưng tôi thấy chả có gì liên can đến mình :)))); sáng nay tôi bị tỉnh giấc lúc 4 giờ sáng vì tối qua đi ngủ sớm, quá nửa đêm tí thì phải, tỉnh giấc mà không ngủ lại được như mọi khi, nên vẫn cách cũ: đọc sách cho buồn ngủ; và thế là tôi đọc nốt được 30 trang, xong quyển how to live 😛 bản tiếng Việt cả tuần rồi chưa xong; rồi đánh một giấc đến 8 giờ sáng vì mèo kêu gào đòi ăn nhiều quá :)))

ps. ngại quá, đặt 2 bìa sách cạnh nhau. Sorry 🤦🏻‍♀️🙏🏻

the girl who drank the moon

ngày tôi còn bé, mỗi khi đọc hay xem gì đó cho tôi cái nhìn, câu chuyện về thế giới phép thuật; tôi nghĩ quanh đây hồ như, đều là phép thuật, vì vô hình, không lý giải. Không nhìn thấy không có nghĩa là không tồn tại; phép thuật, sự vô hình có lẽ đó là một [hay, hai] trong vài điều tuyệt vời nhất thế giới này

khi đã trưởng thành, tôi nhận ra ý nghĩ của mình, về phép thuật, về sự vô hình của nó: tin tưởng vào những điều vô hình thì càng khiến chúng mạnh mẽ và tuyệt diệu hơn. Giống như, đến tận lúc này, mỗi khi không tìm thấy đồ vật gì, tôi vẫn tủm tỉm cười với suy nghĩ: lại những người vay mượn tí hon rồi, lại là họ rồi 🙂. Đó là cách những câu chuyện cổ tích, câu chuyện phép thuật, thế giới tưởng tượng bám rễ vào một đứa trẻ [có thể cả đứa trẻ bên trong tôi, nếu có, nếu còn, tôi chiều chuộng chúng] trong thụ hưởng; bởi những câu chuyện đã được viết nên bởi ai đó bởi các tác giả và, từ đấy thế giới trong mỗi người đọc, người tiếp nhận nhảy múa theo những nhịp riêng viết nên những câu chuyện riêng. Đó mới là câu chuyện thực sự, nó diễn giải cuộc sống ở đây, theo một cách khác về việc đứa trẻ phải lớn lên, điều ý nghĩa gì trong việc lớn lên trưởng thành và, có lẽ, cần phải đau khổ rất lâu thì mới có thể tìm về lại nơi ta thuộc về, trở về lại một cảm giác ngọt ngào thuở nhỏ của những câu chuyện cổ tích, phép màu. Đó mới là câu chuyện thực sự

ps. quyển sách trong ảnh có dựng phim hoạt hình không, câu chuyện hay như thế này mà tại sao cũng giải newbery nhưng tôi ít nhìn thấy nó xuất hiện. Mỗi khi đọc truyện kỳ ảo, tôi luôn nể những người dịch dòng truyện này, họ có thể dịch những tên nhân vật nghe vừa súc tích vừa chuẩn và, tất nhiên là đặc biệt đúng, thí dụ như, người ăn sự đau buồn của người khác để sống để làm thành sức mạnh phép thuật, là: Bất Hạnh Thực Nhân 🙂

lectio divina

kịch năm hồi Đàm đạo Cát Minh [Dialogues des Carmélites] của Georges Bernanos. Sách do nhóm dịch Đan viện Trappist Đức Mẹ Sept-Fons biên dịch, đây là lectio divina 7; có lẽ tôi sẽ mua đủ các ấn phẩm lectio divina, hình như cũng khoảng gần 20 rồi; nhiều người bán sách cho tôi, thi thoảng thấy tôi nhắn hỏi về sách, các quyển về bài giảng bên đạo, sau đó họ có sách tôn giáo, thường nhắn riêng mời tôi vì nghĩ tôi là người bên đạo và nhiều khi sách bên đạo, tôi mua cũng rất dễ tính, tôi muốn đọc ở mức thấp nhất con người, tôi tò mò 

những người phụng sự, hiến mình bên đạo thường nhìn người vô đạo, như tôi, khi sờ đến Thánh Kinh bằng con mắt phán xét, đại ý: khi cô đọc Thánh Kinh theo hướng tò mò tìm tòi nghiên cứu tra lời Thánh lời Kinh, cô phạm tội lỗi [có lẽ họ nghĩ, một người đọc là một người không dùng phần linh phần hồn, không dùng tim gan để đọc; họ nghĩ một người đọc là một người đọc :)]. Không ai nói với tôi, những người đọc lời Thánh Kinh mỗi ngày, tụng kinh gõ mõ mỗi ngày, hay cầu nguyện lời đạo của họ mỗi ngày, họ có thực sự nhìn vào bên trong họ, hay vẫn như cách họ sống, khiến tôi thấy hoài đạo; hay, những người đọc, như tôi, vì muốn hiểu đời sống của người có đạo, được nuôi dưỡng bằng những gì, từ đâu mà ánh sáng đó khuấy động, giày vò sự dữ để dẫn con người vào màu nhiệm của ân sủng... Vậy thì, tại sao không

lectio divina, một thực hành cho đời sống tinh thần, đời sống linh hồn của người có đạo có đức tin, ngay cả người vô đạo cũng có đức tin có đạo của họ, đời không thiếu những người vô đạo sùng tín tâm linh, kẻ sùng đạo vô tín ngưỡng; lương thực cho linh hồn thì là lương thực, còn phụ thuộc ai thụ, thụ gì, thụ như thế nào 

đọc cho phép người ta đào sâu, bất cứ lúc nào, chính điều đó giữ cho người ta sống động, đọc lời Thánh lời Kinh hay bất cứ gì, không ai nói chắc chắn cùng một cái đọc tác động đến người đọc, giống hay khác thế nào, một sự việc cho nhiều sự thực với nhiều người, thậm chí, chỉ cho một người nhiều sự thực theo thời gian. Còn Thánh Kinh, chỉ có một Thánh Kinh và Thánh Kinh của mỗi người là của mỗi người; nhưng chắc chắn, với mỗi con người, Thánh Kinh khơi nguồn, đồng hành và dõi theo, trong tăm tối, đêm cùng, những lời làm sáng thêm phần nào ánh sáng mà chính mỗi người đã chuẩn bị sẵn

God's love for us is not the reason for which we should love him. God's love for us is the reason for us to love ourselves. Love is not consolation. It is the light [SW]

lời giao cảm

 

Claudio Magris trong một tiểu luận có viết đại ý: sau tất cả, quê hương là những gì anh bắt rễ vào và là những gì bắt rễ vào anh. Câu chuyện Học viện Công chúa với mục đích lập ra để biến những bé gái miền núi thuộc vùng chuyên khai thác đá linder trở thành các tiểu thư công chúa chỉ bởi một tiên tri, quê hương vợ tương lai của hoàng tử là vùng núi đá linder. Các cô gái miền núi từ 12-16 tuổi đã bị dồn vào Học viện Công chúa, để học đọc học viết, học trở nên quý phái... một cách để những cô gái vươn tới chân trời mới, khám phá cuộc sống dưới xuôi, đồng bằng. Nhưng sâu thẳm nơi mỗi cá nhân, đá linder quê nhà ăn sâu vào da thịt, vào không khí nuôi dưỡng con người vùng núi... như cách những người vùng núi đá linder dùng lời giao cảm để giao tiếp với nhau thông qua kí ức chung tập thể. Ý tưởng lời giao cảm, một ý tưởng đúng và đẹp của tác giả, nó thực hành những khái niệm thuộc về con người mà chỉ có các câu chuyện trong thế giới văn học mới đủ sức làm len lỏi vào lòng người đọc mà không mang những định nghĩa xơ cùn trơ cứng

tôi chỉ biết giả thuyết linder trong kinh tế học về giao thương, nên khi nhìn tên đá linder của vùng núi trong câu chuyện có thể giúp con dân của họ thực hiện lời giao cảm theo truyền thuyết tổ tiên để lại mà họ thực hành với nhau như một cách hiểu ý trong lao động ở mỏ đá, tôi tò mò đi tìm kiếm đá linder có thật không, nó là loại đá trông thế nào mà giá trị giao thương, trao đổi lớn như thế, nhưng hoá ra đó là một loại đá hư cấu 🙂. Tôi đúng là một con mèo tò mò 🤦🏻‍♀️

quyển sách mua 16 năm trước, mua vì thích giải newbery chứ không biết ngày nào sờ tới nó vì nghe công chúa, học viện công chúa là loằng ngoằng rồi, mình không chịu được 🙂. Nghĩ thấy mình thật vô lý, nếu đã không chịu được thì đừng rước về nhà, rước về và không biết có sờ tới không nhưng vẫn rước. Con người gì cố chấp, phi lý. Rồi ngày dọn sách cũng đến, phải đọc để còn đẩy đi. Mang ác cảm với công chúa, học viện..., phải cố tự thuyết phục mình, đọc như bình thường xem nào, mạnh dạn khách quan lên; ban đầu đọc giết thời gian; ngờ đâu càng về sau, câu chuyện mang hơi hướm cổ tích này lại càng đọc được. Hình như nó là một series, nhưng bảo đọc quyển tiếp thì tôi sẽ không, nếu biết trước nó là series thì không chắc tôi đọc, kinh nghiệm cho thấy quyển đầu series mà hay thì các quyển sau dễ tạch, còn nếu quyển đầu mà tạch thì các quyển sau 50:50 😛

tiểu thụ nhân

một câu chuyện phiêu lưu, ngụ ngôn về thế giới tự nhiên cây cỏ côn trùng và cách con người cư trú trong đó. Mở quyển sách bước vào thế giới câu chuyện của Tobie Lolness, nơi các tiểu thụ nhân chỉ cao lớn chừng một mi-li-mét rưỡi [hoặc hai mi-li-mét là to cao lắm rồi] với những công việc như chăn nuôi rệp son, hút sữa ấu trùng...; họ được phân chia theo lối, những người giàu sống trên cao những ngọn cây, người nghèo khó trú thân ở cành lá, tộc người Trụi ngoài rìa thì ở dưới lớp cỏ... Truyện phiêu lưu và lại được viết bởi một nhà văn Pháp thì motif nhân vật chính, tất nhiên, là các chàng hiệp sĩ, ở đây là Tobie và các bạn; những người ở phía bất trị hay những bộ óc đã đi quá xa, là những nhà khoa học nghiên cứu về tất tật mọi thứ, nhạc sĩ, nhà thơ..., như bố của Tobie - nhà khoa học Sim Lolness, và, không thể thiếu, những kẻ cai trị trên đường truy đuổi người anh hùng dưới cái nhìn gom những kẻ bất trị, người yếu thế... để dễ bề kiểm soát, phục vụ cho nhóm thống trị 

đằng sau cuộc phiêu lưu trong thế giới tiểu thụ nhân đầy chất thơ của Timothee de Fombelle là những suy tư về sự chung thủy, lòng khoan dung, lẽ công bằng, tình yêu tình bạn và sự gắn bó giữa các tộc người, sự kính ngưỡng với tự nhiên và trí tuệ bản năng của tất tật sự vật trong thế giới ấy. Gấp sách lại, khép lại câu chuyện Tobie Lolness, người ta không nhìn thế giới cây cỏ như trước được nữa, thật khó hình dung cái nhìn ngây ngô đã từng tồn tại; đây có lẽ làm cảm giác chung mỗi khi hiểu thêm chút ít một về tự nhiên

"nhìn từ phía các thiên thần, những ngọn cây như thể chùm rễ uống lấy bầu trời" [Rilke]

ps. phần một Ngàn cân treo sợi tóc viết hay hơn hẳn phần hai Đôi mắt Elisha dù phần hai kịch tính hơn

Louis Sachar

đọc Holes - Những cái hố lâu rồi, sau đó Bước nhỏ vào đời [đều cùng 1 đơn vị làm sách, tên Thương Huyền], có thể xem là phần tiếp nối của Những cái hố [nhân vật chính là 2 cậu thiếu niên khác, cũng từ trại cải tạo thiếu niên ở Holes mà ra]. Quá thích ý tưởng mỗi đứa trẻ 15-17 tuổi trong trại cải tạo phải chịu hình thức lao động như tra tấn: mỗi ngày phải đào một cái hố cao bằng cái xẻng 1.5m, các chiều còn lại của cái hố cũng phải đủ cho cái xẻng quay ngang; dưới bầu trời chỉ có nắng nóng, trên một vùng đất như dính lời nguyền, khô hạn không mưa không có nguồn nước để có thể tắm táp quá 4', chưa kể tới rắn đuôi chuông, bọ cạp [Holes có nhắc đến thằn lằn đốm vàng gieo cái chết chắc chắn chết, nhưng không biết loài này có không nhỉ, vì thấy khoa học bảo chúng không độc], đào tới lúc nào xong 1 hố mỗi ngày thì mới được nghỉ... như tự đào hố chôn mình. Chúng nói, cái hố đầu tiên bao giờ cũng khó nhất. Rồi chúng lại nói, cái hố thứ hai mới là hố khó nhất [vì, sau cái hố đầu tiên, cơ thể đau đớn vô cùng, lại tiếp tục những đau đớn thể chất khác]. Rồi chúng nhổ nước bọt vào cái hố mỗi khi ngày đào hố được dừng lại, tức chúng đã hoàn thành cái hố của mình và vỗ vai nhau: cái hố nào cũng là cái hố khó nhất vì công việc địa ngục này dường như lặp lại đến vô tận etc.

nên khoảng 7-8 năm sau, có bản dịch mới Holes - Hố, tôi lại mua tiếp, lại đọc. Chưa dừng lại, khi thấy hiệu sách quen bán Holes, ấn bản kỉ niệm, tôi lại mua tiếp. Và đêm qua tôi phải đọc Holes vì đã mua nó, tôi phải thực hiện cam kết đi vào lòng đất của mình: hễ cứ là sách tôi mua vào nhà thì tôi phải đọc bằng hết

letter to my mother

lão công tử gửi kèm quyển sách vào cùng các phong chocolate, quyển sách cũng không phải lão chủ định mua; không ngờ chính nhờ nó mà bánh kẹo lão gửi tú ăn lần này lại là đợt bánh kẹo tú ưng ý mỹ mãn nhất

vừa mở quyển sách ra, đọc trang đầu tiên, đúng là Simenon của tôi rồi. Cứ thế ngồi đọc giữa trưa Hà Nội 45 độ xê, quyển sách 57 trang hết trong nháy mắt. Viết về bố mẹ trên giường bệnh, hay, ngày cái chết đến dịu dàng, hay, đó là thời điểm nhà văn nhất định phải viết gì đó về người đã từng nằm kia, đã hiện diện "you were still a stranger to me"... đến lúc này tôi chỉ nhớ được Simone de Beauvoir với Một cái chết rất dịu dàng, Paul Auster qua Khởi sinh của cô độc [nhưng mà quyển nào của Paul Auster mà chẳng hiển hiện hình bóng một người bố], còn Camus Người xa lạ thì không nhằm đến hình ảnh bố mẹ trong suy nghĩ của một người nhìn lại cả cuộc đời làm phụ huynh hiện diện trong cuộc đời người con, Người xa lạ là cái phi lý chung của đời người. Có lẽ phải tìm đọc Pedigree của Simenon 

những ngày nắng nực đỉnh điểm như thế này, buổi trưa chính là thời gian đọc sách hưởng thụ của tôi vì đường phố rất vắng, mọi người đã vào hết điều hoà hoặc đang ở đâu đó lánh nắng nóng; chỉ còn mình tôi trưa vắng không ngủ như mọi ngày, ngồi hay nằm oằn èo giữa nhà đọc sách, với cái quạt trên cao quay quay, mồ hôi nhớp nháp trên da nhưng tôi vẫn khoẻ mạnh tỉnh táo không lờ phờ vì sức đốt của mặt trời :)

Hattie big sky

bây giờ có cho 1 mình nhận thừa kế quyền sử dụng đất một mảnh đất công có điều kiện [1, phải xây nhà và dựng hàng rào quây đất, 2, phải trồng cây 1/8 diện tích, 3, hoàn thành trong 3 năm kể từ ngày nhận đất], diện tích khoảng 300 mẫu, cỡ 100 ha, ở một vùng đất "bánh vẽ" thì tôi cũng chịu, ngang với bảo gánh nợ xấu ngân hàng trên vai

thế mà Khoảng trời mênh mông viết dựa trên câu chuyện có thật về bà cố của tác giả [nên câu chuyện tái hiện cả làn sóng bài xích người Đức ở Mỹ, dịch cúm Tây Ban Nha, những người Mỹ đi lính chiến đấu ở chiến trường Pháp...]. Hattie trong truyện 16 tuổi sống cảnh sớm mồ côi bố mẹ, nay đây mai đó ở nhờ nhà họ hàng, với 400 đô bố mẹ để lại, 1 con mèo, 1 quyển sách nông nghiệp cơ bản cùng vài vật dụng... tiến thẳng đến vùng đất cằn cỗi khắc nghiệt Tây Montana với lòng hân hoan hy vọng tràn cung mây "mảnh đất của mình". Khác với Hattie trong truyện, người đã không nhận được quyền sở hữu đất công thì, người bà cố của tác giả đã hoàn thành các hạng mục điều kiện, không phá sản [phần lớn những người nhận đất công thời điểm ấy đều phá sản, khánh kiệt] và nhận được quyền sở hữu đất

câu chuyện diễn ra vào những năm đầu thế kỷ 20 ở Mỹ với làn sóng nhận đất công như một cách khuyến khích mở rộng đất đai sinh sống, cơ hội cho mỗi người đang mong muốn có kế sách sinh nhai, còn chính phủ thì muốn mở rộng mạng lưới đường sắt. Hơn 1 thế kỷ trước có một cô gái trẻ đã làm được điều như vậy, một tinh thần tiên phong và nghị lực phi thường

chứ tôi thì... đi đóng cửa sổ thôi, trăng sao gì nữa, trời sắp mưa rồi. Đôi vai này không ngoan, hay căng cứng đau mỏi cổ vai gáy, nhưng sợ mưa gió như thường. Một nhân vật trong Nausea của Sartre có nói đại ý, khoảnh khắc ngay khi bắt đầu, phải nhảy ngay, ngay, xuống vực thẳm, bởi nếu nghĩ thì sẽ không làm :))); điều này không chỉ đúng với tình yêu, mọi passion nhớ :))); mà tôi thì lười, sự lười thì luôn đi kèm lìu tìu, chỉ có lười nhác là lên hương vĩnh cửu không suy suyển thôi ha ha ha. 2 năm trước tôi tính bỏ nhà đi hẳn tìm đường cứu mình, bạn bảo lên Lai Châu có đất mặt đường [hay qua Yên Bái ở đồi sẵn người quen etc.], có nhà, ở hẳn được [họ lại mong quá], có 1 đêm với chuột thôi [không nói gì đến rắn :)))] đành lủi thủi về lại HN cãi nhau với bố tiếp đòi quyền sống chết. Hèn, được cái thật thà thẳng thắn thừa

just be a dream

mấy tháng trước đọc Con gái của thời gian, có lúc tưởng như mình đang đọc tiểu thuyết lịch sử, nước Anh thế kỷ 15 thời Richard III; còn hôm nay đọc Tôi là Coriander - một quyển dòng young adult, bối cảnh nước Anh Cộng hòa thế kỷ 17, thời kỳ Cromwel sau khi phe Bảo hoàng bị đánh bại [Bảo hoàng và Thanh giáo] trong cuộc Nội chiến và vua Charles I bị xử tử đầu năm 1649 [là đọc truyện nên tôi mới biết, chứ tôi sử sách là mù tịt, sử ta tôi cũng mù luôn]

truyện đưa người đọc về thế kỷ 17 Anh và còn cho tiến vào một thế giới khác, như cổ tích [motif sau khi hoàng hậu mất, vua cha đã để nàng công chúa con mình rơi vào tay mụ dì ghẻ phù thủy etc.], nơi có phép thuật, các phương thuốc, lời nguyền, cái bóng hội tụ ánh sáng vĩnh hằng, phép màu... những điều không thuộc về thế giới này - nơi của cây Thập giá và vị Chúa bị đóng đinh câu rút. Nó làm tôi nghĩ đến A midsummer night's dream, Shakespeare dùng "past the wit of man" và rất nhiều đoạn vào khúc gãy của thời gian giữa 2 thế giới, Coriander làm tôi nghĩ đến một cảnh trong Giấc mộng đêm hè, đại để, khi những người yêu nhau tỉnh giấc, họ cho rằng tất tật những gì đã xảy ra chỉ là một giấc mộng, chúng không có thực; tất nhiên câu chuyện Tôi là Coriander thì không phải những đôi tình nhân nghĩ thế, mà nỗi nhớ mong người mình thương yêu, gia đình êm ấm bỗng chốc tan biến... khi mất dần niềm tin, người thân như tự mình thổi tắt từng ngọn nến hy vọng, sự tuyệt vọng bủa vây thì người ta cũng rơi vào mộng, mộng dữ ngay cả khi đang thức [nếu nghĩ được, khi đang ở thế giới khác, rằng, thế giới mình vừa bỏ lại là just be a dream, cũng có chút an lòng giả tạm, cho đến lúc từ giấc mơ trở về thế giới mộng dữ, trở về một lần nữa ác (mộng) hơn hay đang ở trong nó thì ác hơn, ai biết]

dù câu chuyện có thế nào, tất nhiên rồi, đến cuối cùng chuyện sẽ đi con đường của nó, dòng young adult mà. Mọi thứ sẽ tốt đẹp cả thôi :p, thế giới này người ta cũng thường nhẩm thần chú như thế để tiếp tục sống, không chỉ trong các câu chuyện young adult đâu :p

if we shadows have offended
think but this, and all is mended
that you have but slumber’d here
while these visions did appear
and this weak and idle theme
no more yielding but a dream
[Puck, act V, scene 1, A midsummer night's dream - Shakespeare]

có thực không

thế giới những câu chuyện loài vật thường làm cho đứa trẻ băn khoăn và chúng mang nó đi hỏi ai đó, mà chúng cho rằng có thể cho chúng câu trả lời, rằng: những điều kể trong truyện có thật không, ý là thực sự đã xảy ra như thế í, những con chim con chuột con lợn con chó con mèo con voi con khỉ vân vân và vân vân, chúng có thể nói khóc, có thể nghịch đùa đi học như bọn con [trẻ con] í 

cuộc đời ở đây chỉ là một dạng cuộc đời, vẫn luôn có những cuộc đời trong thế giới của các câu chuyện, trong trang sách, trong những quyển sách đã được đọc được hiểu, thậm chí hiểu sai và, cả những quyển sách còn phong kín; dẫu đó cũng chỉ là một dạng cuộc đời vì có thế nào, trong tâm tưởng mỗi người, vẫn luôn có những cuộc đời, cả khi thức và khi mộng mơ. Những khả thể vẫn luôn ở đó, không cánh cửa nào đóng im ỉm trước mỗi người đọc

famous

Người nổi tiếng và tôi là tiểu thuyết dòng young adult, tác giả Todd Strasser; tôi chưa đọc tác giả này bao giờ, mua nó vì người dịch Nhã Thuyên. Câu chuyện được viết xen vào nhau bởi 4 nhân vật đứng các chương: Jamie thợ săn ảnh, một fan hâm mộ, một người nổi tiếng và một đại diện pháp luật; lấy cô bé Jamie lớp 10 làm nhân vật trung tâm, nổi tiếng nhờ những bức ảnh cô bé chụp người nổi tiếng và cô bắt đầu sự nghiệp của một paparazzi song song với việc học, các mối quan hệ bạn bè, sở thích... của một cô bé trung học đúng tuổi của mình

vì bắt đầu với sự nghiệp săn ảnh người nổi tiếng nên dần dà cô bé cũng bị cuốn vào thế giới người nổi tiếng và danh vọng, đặc biệt khi ở tuổi nữ sinh trung học, cô sở hữu những bức ảnh nhạy cảm của một ngôi sao tuổi teen đang lên. Lúc này, nó đánh vào đạo đức và những lựa chọn cá nhân của cô bé trên con đường chạy theo dục vọng được công nhận, được nổi tiếng

câu chuyện không lạ khi hỏi một đứa trẻ: chúng muốn làm gì khi lớn lên, lớn lên muốn làm gì; càng cộng thêm một tuổi qua mỗi năm tiểu học, chúng sẽ nói với ta chúng muốn giàu, thay vì những năm mẫu giáo chúng nói chúng muốn lái máy xúc, chú lính cứu hỏa, siêu nhân giải cứu thế giới, cô bảo mẫu chăm sóc em bé, cô giáo, y bác sĩ cứu người... Ở thời chúng ta, hiện nay, ngay thời điểm này, bọn trẻ con của loài người cho câu trả lời chiếm tỉ lệ cao lừng lững, chúng muốn làm người giàu và nổi tiếng, hay "cháu muốn làm tóp tóp". Các Đấng trên cao ơi, lũ trẻ của loài người cho rằng trên đời này có nghề nghiệp tên giàu và nổi tiếng

hôm qua trong lúc tôi nói chuyện với mấy người tuổi tôi, đứa trẻ ngồi bên nghe được chuyện về một cậu bạn tôi vừa làm công việc cậu ấy được học hành đào tạo, vừa chơi nhạc lập band theo đuổi sở thích; đứa trẻ 12 tuổi ngồi hỏi tôi: chú ấy có giàu không ạ, có nổi tiếng không, có được lên mạng không, được bao nhiêu lai, nhiều người theo dõi không etc. Thời chúng ta những nghề: không nghề [tức, đống nghề thì... trết]

Bob - a street cat

tự truyện của James Bowen [được chấp bút] - một nhạc công sa cơ lỡ vận đang phục hồi sau cai nghiện với người bạn là một chú mèo hoang, được xem như duyên số [James Bowen được nuôi dưỡng như người Thiên Chúa, nhưng rất thích giáo lý nhà Phật (xưa M. bạn tôi cũng vậy, anh luôn thấy giáo lý nhà Phật sâu rộng và đầy đủ)], mèo Bob. Gặp nhau, đôi tâm hồn được nghỉ ngơi, người và mèo gặp nhau như gặp được cái xuồng cứu mình trong cảnh lênh đênh lạc trôi vô vọng giữa dòng nước lớn

phần lớn người ta nghiện bởi cô đơn. Tôi luôn khâm phục những người có thể cai sống heroin, không ai có thể biết hay hiểu họ đã trải qua những gì. Ở các nước phương Tây, quá trình cai nghiện heroin sẽ được chuyển từ heroin sang methadone, người cai nghiện sẽ phải kéo rất dài quá trình uống methadone rồi giảm liều cho đến ngày được các bác sĩ, chuyên gia cho thử ngắt hẳn methadone, chỉ 48 tiếng không methadone đã rất khủng khiếp rồi, rồi chuyển sang subutex, đến được bước này thì rất gần với việc mình có thể được xem là người bình thường, không nghiện không phụ thuộc thuốc gì [chắc khổ sở như vậy nên với người nước ngoài, ngồi vạ vật với tờ bìa xin tiền vì tôi nghiện, là bình thường, cảm thông được; tôi thương người nghiện, thương theo nghĩa làm người quá khổ, nếu không may nghiện thì cũng vì quá cô đơn, muốn chơi gì đó cho quên thực tại và, cai nghiện, tôi nghĩ, quá cả thử thách thăng tiên nếu có thể cai được, nên tôi thương, chuyện thi thoảng cho tiền người nghiện tôi cũng không tiếc bao giờ; còn những người chơi cocain, một số nước ở sân bay, khi chó nghiệp vụ ngửi ra mùi, nếu khám ra lượng nhỏ và được giải trình là trữ để sử dụng cá nhân thì cũng được cho qua, hình như Úc là thế]. Mô hình uống thuốc để cai nghiện này, gần nhà tôi đã có chú thành công; sau 30 năm nghiện hút chích đủ cả, uống thuốc cai nghiện ròng rã gần 3 năm, thuốc lấy ở trung tâm y tế quận, cuối cùng đã trở về làm người; động lực lớn nhất với chú ấy là các con đã lớn, không thể để chúng nhìn bố mình như "thằng nghiện" mãi được. James Bowen trong tự truyện Bob chú mèo đường phố từ khi có Bob, cũng cố gắng nắm lấy cơ hội của mình, cơ hội được trở về làm con người đúng nghĩa, đến cả việc đi đến trung tâm nhận thuốc phục hồi sau cai heroin, anh ta cũng đi 1 mình, không muốn mèo Bob biết đến một quá khứ lãng phí cuộc đời đã qua

vẫn một câu cũ, thánh thần cũng có quá khứ, tội đồ vẫn có tương lai. Lựa chọn nào cũng có kết quả, hệ quả cùng tất tật liên đới của nó đi kèm. Chọn gì cũng được, đi đủ xa thì đều đến được nơi nào đấy như con mèo trong Alice phán; vẫn thần chú cũ: nói được làm được, làm được chịu được, chịu được dọn được 😛

Anne Fine

đây là tác giả viết truyện thiếu nhi hiện đại tôi thích nhất. Ảnh 1 là thứ tự xuất bản nguyên tác. Ảnh 2 là thứ tự đọc của tôi, mở màn là 2011 với Những em bé bột và Trò đùa của Tulip. Đến giờ với tôi ấn tượng vẫn là Trò đùa của Tulip [The Tulip touch], ngay sau đó là Những em bé bột; 4 quyển của NN tôi đọc trong yêu thích chung cuộc và tôi vẫn sẽ đọc Anne Fine nếu tiện có sách, nhưng bảo ấn tượng như Tulip hay Em bé bột thì không. Trò đùa của Tulip cũng là quyển có màu sắc khác hẳn trong sự nghiệp của Anne Fine; câu chuyện được Anne Fine viết trong dòng sự kiện về một vụ án có thật, tôi nhớ mang máng thế, 2 đứa trẻ 10 tuổi đã cùng nhau khiến 1 đứa bé 2 tuổi tử vong; tất nhiên câu chuyện Tulip không kể về vụ án ấy, nhưng sự kiện này tiếp tục nỗi suy tư âu lo mang tính kinh điển: bản chất là xấu xa tội lỗi hay do nuôi dưỡng môi trường; điều khiến Anne Fine chọn cái kết lửng cho Trò đùa của Tulip là trong sự kiện có thật kia, cách một bộ phận người lớn phản ứng như những người vô sự không liên quan, gần như là đòi trừng trị 2 đứa trẻ 10 tuổi theo lối, nhốt chúng lại và ném chìa khoá đi

năm ngoái trong một đợt thanh lý sách hộ bạn, bạn tôi không có đủ Anne Fine vì cô ấy mua theo tôi, chứ không đọc nên không cập nhật sách Anne Fine đủ; trong số người vào hỏi mua Anne Fine, có hỏi tôi có quyển abc xyz của Anne Fine không, tôi nói có nhưng khả năng cao sẽ không pass, khi nào gặp tôi sẽ vợt hộ. Trong lúc nói chuyện qua lại về Anne Fine, chúng tôi cùng nhau nói về Trò đùa của Tulip, ý nghĩ của chúng tôi về cái ác tồn tại trong mỗi đứa trẻ [nên tôi đã có ý nghĩ, nếu gặp quyển bạn ấy thiếu, tôi sẽ vợt và tặng luôn vì đây là người duy nhất đọc Anne Fine mà tôi biết tại thời điểm đó]

nhờ đọc Anne Fine tôi mới biết ngoài Carnegie dành riêng cho văn học thiếu nhi-thanh thiếu niên thì còn có Whitbread hạng mục cho văn học thiếu nhi [quyển Bí ẩn về con chó lúc nửa đêm của Mark Haddon giành giải này]. Vừa rồi tôi băn khoăn tại sao những năm gần đây tôi không đọc trúng quyển văn học thiếu nhi-thanh thiếu niên nào giải này, thì mới hay biết Whitbread đã đổi nhà tài trợ, thành giải Costa [Costa hình như là công ty con hay một nhánh của Whitbread thì phải] và giải này cũng ngừng hoạt động từ 2022

Tim Bowler - Mark Haddon

2 tác giả Anh viết cho thiếu nhi - thanh thiếu niên; Tim Bowler viết đều tay hơn còn Mark Haddon quyển Bí ẩn về con chó lúc nửa đêm, 16-17 năm trước khi đọc nó lần đầu, tôi quá thích nên đã ngồi gõ lại nó để lưu vào blog, nhưng đến quyển Bùm thì tôi hạ nhiệt hẳn; cũng không rõ trong khoảng 5-7 năm gần đây, 2 tác giả này có quyển nào được dịch thêm chưa, nhất là Tim Bowler có vẻ ít người đọc, từ 14 năm trước ngay khi BV làm đầu đầu tiên đã như rơi vào thinh lặng rồi

hôm trước có đứa tiểu iêu bảo nó không hợp văn học Anh nên chưa để ý Edith Wharton vội; tú bảo tú cứ đọc theo cách các quyển sách chỉ dẫn tú đi tiếp nhưng tú luôn ưu ái văn học Anh, chất phớt ăng-lê, dù tú đọc nhiều Pháp, Đức :p

Berlie Doherty

 

văn học thiếu nhi - thanh thiếu niên, tôi đọc nhiều Newbery, nhưng thích Carnegie hơn. Berlie Doherty đến với tôi lần đầu khoảng 15-16 năm trước với Dear Nobody [ngôn ngữ dịch miền Nam], một câu chuyện điển hình lứa tuổi thanh thiếu niên, không lạ lẫm chút nào, cuối cấp - trước thềm Đại học, Cao đẳng bỗng nhiên có bầu, hai đứa trẻ tồng ngồng mới lớn tính thế nào và khi nhìn vào nó, lịch sử mỗi gia đình, những câu chuyện tình yêu tuổi trẻ, các cuộc hôn nhân thế hệ trước còn lành lặn hay đã tan tành đều lần lượt được nhìn lại với con mắt tỉnh táo khách quan đúng nghĩa hơn; kết chuyện không trọn vẹn như nhiều kịch bản ngoài đời chúng ta đã biết, trọn vẹn theo nghĩa dù là quyết định của hai đứa trẻ hay của những người lớn thì cũng đều là những quyết định đã tính nhiều bước, kết chung cuộc; nhưng kết chuyện của Dear Nobody là một cách giải quyết cho mỗi cá nhân được độc lập là chính mình, cho dù vì bất cứ ai thì trên hết hãy cho mình được là chính mình đã

1-2 năm sau Dear Nobody, Hoàng tử bất đắc dĩ và Mặc cả ở xứ tiên, đến với tôi. Màu sắc của chúng là màu sắc thần tiên kỳ ảo, du dương trí tưởng tượng bồng bềnh như mộng một giấc đẹp ngay khi ta đang thức

ps. một nhân vật thày giáo dạy Văn [2 đứa trẻ nhân vật chính, 1 đứa sẽ cao đẳng nhạc, 1 đứa sẽ đại học văn] trong Dear Nobody có nói, đại ý: ngôn ngữ là sức mạnh, văn chương là tình yêu, thi ca là cái nuôi dưỡng tâm hồn. Tự nhiên tôi thấy người lười như tôi sao lại "giàu có" như thế này được, tôi tiếp tục nạp dinh dưỡng bằng một bài thơ của Yeats 😛

Kate DiCamillo

 

lần đầu tiên tôi đọc Kate DiCamillo là 1/6 [tôi có thói quen mua cho mình quà 1/6, thường là sách, ngày này tôi hay có chút mong ngóng được cho quà, tính khí trẻ con thế thì biết phải làm sao, thi thoảng tôi cũng vòi ai đó mua sách như món quà 1/6 cho tôi, nhưng tôi chưa từng vòi bất cứ gì từ bố mẹ mình] cách đây 15 năm, đó là Edward Tulane. Vì quá thích thỏ sứ, trong cùng năm 2010 ấy, tôi tiếp tục với Despereaux và Winn-Dixie. Khi đã đọc 3 quyển của DiCamillo rồi, tôi mới nhìn "DiCamillo" mà mình viết, tự hỏi cái họ này thì liên quan gì đến nước Mỹ chứ, chắc phải mạn nào đó Ý Tây Ban Nha etc.; hoá ra Kate DiCamillo là người gốc Ý. Thứ tự đọc của tôi chính vì thế như ảnh 1; sau đó, NN đã nhanh chóng xuất bản các tác phẩm mới của DiCamillo, rất nhanh chóng và tôi lần lượt đọc quyển thứ 4 năm 2011, quyển thứ 5 năm 2016 và quyển gần nhất là 2025

về sau, tôi mới biết thứ tự viết của DiCamillo như ảnh 2. Kate là người Mỹ gốc Ý, lớn lên ở Florida, chuyển đến sống ở Minnesota những năm hai mươi tuổi; chính nỗi nhớ nhà và mùa đông buốt giá ở Minnesota đã thôi thúc Kate viết Bởi vì Winn-Dixie, đó chính là tác phẩm đầu tay, không trách nó hồi cố, màu sắc cũng khác 2 quyển Despereaux và Edward Tulane ngay sau. Hôm qua đọc Raymie - Nữ hiệp mộng mơ, câu chuyện bối cảnh 1975 và chi tiết cho biết cô bé Raymie 10 tuổi, tôi liền nhẩm nhẩm 1965, vậy là tính cách, sở thích, tâm trạng... của các cô bé sinh năm 1965 vào thời điểm năm 1975 ở Florida sao [nơi Kate lớn lên], rồi tôi nghĩ có lẽ đang là một cách viết lại, viết tiếp và phóng tác chính mình, chỉnh đốn các ký ức, nhà văn đang thực hiện công việc ấy cho, trong và trên chính chất liệu là mình. Kate DiCamillo sinh năm 1964

sáng nay tôi có một đoạn voice chat với bạn nói về Ryu Murakami tác giả tôi đã gả đi từ 2 năm trước, bạn hỏi tôi còn sách của Ryu không vì bạn chỉ có quyển gần nhất ở Vn của ông í, lại là quyển tôi không có không đọc và không có ý định mua. Tôi nghĩ về những nhà văn tôi đã đọc, đã gả đi tủ sách khác; một cảm giác khoan khoái dễ chịu, không tiếc nuối. Tình cảm đã có giữa các bên, dù có ở đâu, lúc nào thì đã có những ngày, những trải nghiệm thuộc về nhau; tính sở hữu gay gắt không còn tồn tại nữa [bảo không lưu luyến là nói dối lòng, điêu dân], ai cũng cần đi tiếp và tiếp tục những trải nghiệm vì chỉ cần ai đó sẽ đến, ai đó đến, tiến tới chủ động thì đều là người xứng đáng, như câu chuyện thỏ sứ Edward Tulane

ps. những sách trong khoảng đọc 3-4 năm gần đây, còn rất ít quyển tôi ký vào và ghi ngày tháng đọc xong; còn thò bút viết vì còn nghĩ "của mình, mãi là của mình" nhưng mà làm gì có thứ gì mãi là của mình; ký ức kỉ niệm [y dài i ngắn, thói quen] là thứ sở hữu duy nhất, chẳng phải rồi cũng bồng bềnh một phần... bình thản thôi, bà già

nữ hiệp mộng mơ

lâu lắm rồi, tôi xem the voice Mỹ hay một chương trình cuộc thi hát nào đó ở Mỹ [không phải Anh dù tôi thích xem the voice Anh, Đức hơn, tôi nhớ rõ Mỹ vì người Anh nói khó nghe rõ lắm, còn Đức thì tôi chịu rồi], có một cô gái trả lời phỏng vấn lý do cô ấy đến với cuộc thi, đại ý: cô ấy muốn xuất hiện trên phương tiện đại chúng, càng vào được sâu các vòng trong thì càng tốt vì cô ấy mong rằng ở nơi nào đó bố cô ấy nhận ra con gái của mình đã lớn khôn và tài giỏi thế nào, ông đã bỏ đi khi cô 17 tuổi và gần 10 năm rồi cô chưa được nhìn thấy ông, chỉ muốn nói, nếu lúc này ông có vô tình nhìn thấy con gái, rằng, con rất nhớ bố...

cô bé Raymie trong truyện cũng như vậy, muốn tham gia cuộc thi, mong chiến thắng, để ở đâu đó, người bố bỏ đi cùng người phụ nữ khác có thể nhìn thấy cô bé và trở về. Một ý nghĩ và hành động can đảm, thừa nhận mình cần một ai đó, ngay cả khi người ta không đặt mình ở vị trí quan trọng. Không ngạc nhiên khi nhân vật 10 tuổi này đã luôn hành động như một nữ hiệp. Một nữ hiệp mộng mơ - Raymie Nightingale [tôi đổi họ cho nhân vật đấy :), Nightingale là cái họ gắn với lịch sử điều dưỡng, cũng là một nữ hiệp]

giọng nhỏ thì thầm

Những kẻ tuyệt vọng của Minh Tran Huy [Trần Huy Ngọc Minh] - nữ tác giả Pháp gốc Việt có câu chuyện làm người đọc nghĩ nhiều đến Annie Ernaux [ngay cả chi tiết phá thai ở Những kẻ tuyệt vọng, cũng khiến nghĩ đến Ernaux; ngoài ra, Jane Austen, Emily Bronte, Edith Wharton...], lưu vong giai cấp; ở đây, nổi bật hơn, là lưu vong văn hoá. Giọng của Ernaux thì luôn trung tính, gọn, có thể cho là bàng quan, mỗi khi nói về xuất thân gốc gác của mình, còn Minh Tran Huy thì cầu kỳ, ẩn dụ, chất liệu cổ tích dân gian Việt Nam rất hay được sử dụng như một quy chiếu văn chương [một trong số đó là sự tích trầu cau, khi nghĩ lại sự tích này, tôi nghĩ đến 3 thứ trầu - cau - vôi nghiền nát cùng nhau tạo thành màu đỏ bã trầu, như máu, phải nghiền nát cùng nhau mới tạo ra thứ như máu, chung một huyết mạch; thật dã man, nghiền nát cùng nhau]

câu chuyện mở màn tưởng như một truyện trinh thám với các chương được kể xen kẽ nhau 2 giọng: Lise - nhân vật chính và Người kia - giọng khách quan, mà đến nửa sau người đọc mới đoán ra Người kia là giọng ai; rồi nhận ra nó là một truyện tâm lý tình cảm, tâm lý xã hội có một mở màn khoác vỏ bọc trinh thám "hai người họ không tài nào yêu nhau theo cùng một nhịp, mỗi người luôn chậm hay nhanh hơn người kia cho đến khi cái chết cuối cùng mới tìm được cho cả hai một thoả hiệp..." [chuyện ái tình không cho phép giọng nhỏ thì thầm trong mỗi người lên tiếng, dù nó luôn thì thầm thì thầm thì thầm những lời đúng, nhưng chuyện ái tình thì làm sao mà biết đúng sai được :)))]; đến những chương cuối lại như một truyện liêu trai, không khí gothic...

Những kẻ tuyệt vọng do Thuận dịch, là tiểu thuyết thứ 3 hay 4 của Minh Tran Huy, không biết những tiểu thuyết trước thế nào, nhưng Những kẻ tuyệt vọng có đoạn kết bị non, tôi đoán đây không phải tiểu thuyết đặc sắc nhất của Minh Tran Huy nên nếu có dịp thuận tiện, tôi sẽ tiếp tục đọc tác giả này, bởi yếu tố tôi đánh giá cao chính là giọng của cô ấy, chịu ảnh hưởng của văn hóa Việt Nam nhưng không phải giọng văn chương Việt đương đại. Như Thuận, trong 9 quyển thì ngoài T mất tích, 8 quyển còn lại vẫn đậm màu văn chương Việt đương đại, 1 số trong đó đã xuất bản tại Pháp, quyển mới nhất Thuận còn viết thẳng tiếng Pháp. Còn Minh Tran Huy thì giọng văn chương Pháp, theo như Thuận nói trong Lời nói đầu, Minh Tran Huy cùng những tên tuổi khác "đang làm nên cái gọi là văn chương gốc Việt"