Over and over I whisper your name. Over and over I kiss you again
TT&NT

26.9.25

atmosphere



trinh thám Bắc Âu với Thuỵ Điển, Na Uy hay Iceland [một tác giả Iceland với 2 đầu được dịch, cả 2 đều tuyệt vời: Bụi lý chua máu, Vết bớt màu cà phê sữa] thì chắc không lạ gì; còn Đan Mạch là vùng đất lạ lẫm với tôi. Không biết vì lẽ gì, Bắc Âu lại thành mảnh đất màu mỡ tạo nên những tác giả trinh thám hiện đại nổi bật như hiện nay

Cô gái trong lồng có tiết tấu bình thường so với trinh thám Bắc Âu nổi tiếng chậm, chính vì tính bình bình ấy mà nó không có cao trào. So với những tác giả trinh thám Bắc Âu tôi từng đọc thì Jussi Adler-Olsen cũng không mạnh đi sâu tâm lý nhân vật; điều này chính là yếu tố bản địa của trinh thám Bắc Âu, cho dẫu nhân vật phụ hay một nhân vật chơ lơ, họ cũng được tác giả viết tỉa đậm nét; ở đây thì không. Với dân đọc trinh thám thì đi khoảng 1/3 - 1/2 câu chuyện Cô gái trong lồng là đã phán đoán được hung thủ rồi, nên việc viết có chiều sâu rất cần thiết, nếu không, không giữ được chân người mở sách ra đọc

ở đây, cái giữ chân là cô gái bị nhốt trong phòng áp suất, chắc hẳn nhiều người nghĩ, với lượng trang sách còn phía sau nhiều như thế thì cô gái ấy sẽ như Alex của Pierre Laimatre chứ, hay sẽ là motif thông thường bị bạo hành, lạm dụng rồi phản đòn bằng tấn công và sẽ có vài chương truy đuổi sát nút ở kết chuyện... kịch bản nào cũng có thể xảy ra với truyện trinh thám, chính thế nó làm nên sức hút. Ở Cô gái trong lồng thì đó là phòng áp suất. Người ta sẽ phải chịu đựng tra tấn và trải qua những gì trong phòng áp suất trong 5 năm liền nhau, mỗi năm tăng lên 1 atmosphere với năm thì sống hoàn toàn trong bóng tối, năm lại ánh sáng đèn cao áp luôn luôn, năm thì bóng đèn chớp nháy không ngừng... không chỉ là cảm giác cô độc, có lẽ, tưởng là mình không còn ở đây nữa; tự kết liễu mình cũng là một thứ xa vời vì răng không còn đủ sắc, da thịt không còn đủ nhiều để có thể tự cắn cổ tay mình mà chết cho giải thoát - đó là một cái chết được lựa chọn dịu dàng nhất có thể có trong hoàn cảnh, thay vì, bị nổ tung trong đau đớn vì phòng áp suất được trả về áp suất bình thường trong một công tắc lệnh đột ngột
...
đây là mở màn series Hồ sơ đơn vị Q với nhân vật điều tra Carl Morck và đồng nghiệp. Mở màn của Carl ở Cô gái trong lồng cũng rất đặc biệt, đó cũng chính là vụ án mà tôi muốn được đọc, không biết có lúc nào quay lại không: ai mà ngờ trong lúc 3 thanh tra cảnh sát đang trong bộ đồ liền màu trắng đi đến hiện trường vụ án một ông lão bị đinh găm vào não từ một súng bắn đinh bỏ lại hiện trường thì 3 thanh tra cảnh sát bị nã đạn cự ly gần, trong cùng phòng, 1 người tử vong 1 người liệt vĩnh viễn và 1 người chính là Carl bị thương kèm thương tổn tâm lý 'nếu mình phản ứng nhanh hơn thì mọi chuyện đã khác' 'nếu người chết hay bị nằm một chỗ vĩnh viễn cả đời là mình... thì có phải dễ chịu đựng hơn'... đây chính là vụ án mà tôi chờ ở series này, nếu nó được viết. Ông lão tử vong là người thế nào, là mắt xích của cái gì, dẫn đến cái gì... để khiến một nhóm quay lại hiện trường vụ án [hung thủ quay lại hiện trường vụ án vốn là việc luôn khiến con mắt người đọc trinh thám không thể ngừng xoáy vào, chưa nói đến những gì người làm án thực sự tóm bắt lấy... luôn có gì đó chờ được mở ra khiến nhịp tim đập đánh trống] sẵn sàng tấn công trực diện cự ly gần không dè chừng 3 thanh tra cảnh sát đang làm công tác hiện trường
...

22.9.25

nghi lễ

 

Cú săn đêm là phần nằm ngay sau Tôi du hành một mình https://www.facebook.com/share/18tTkJj516/?mibextid=wwXIfr trong series về 2 nhân vật điều tra phá án Holger Munch và Mia Kruger. Phần 1 của series gây cho tôi không ít thất vọng trong địa hạt trinh thám Bắc Âu, nhưng như tôi từng nói, phần đầu phẽo là bình thường, càng về sau tác giả có thể vào mạch của mình sẽ càng viết lên tay, nên hôm vừa rồi trời lạnh, tôi thèm cảm giác nằm đọc trinh thám, tôi đã thử phần tiếp theo của Im travelling solo, nhầm, đấy là tên album ảnh của một người bạn :))), tên đúng là Im travelling alone 😛 là The owl always hunts at night - Cú săn đêm; trong văn hoá đại chúng, cú thường gắn với điềm báo cái chết, như Tiếng cú kêu của Patricia Highsmith chẳng hạn, còn cú ở truyện của Samuel Bjork thì lại gắn với người cú - một nghi lễ hiến tế của giáo phái, thiên về thuật hồi sinh/triệu hồi

phần này ngay 2 trang mở đầu trước khi vào truyện đã gây cho tôi hoang mang, thôi bỏ đi chứ đọc làm sao được, ai lại viết tiểu thuyết kiểu này. Nhưng con mèo trết vì tò mò trong tôi đã dấn tiếp chương đầu tiên của truyện và nghĩ trong đầu, hy vọng thủ phạm không phải đứa bé trai bị gắn lông cú lên người năm nào, chứ không thì mình tuyệt lộ đọc trinh thám vì thất vọng. Câu chuyện của Cú hay hơn Du hành một mình, nó cũng tạo tò mò lớn với người đọc để tiếp tục theo đuổi series vì mở ra tuyến truyện liên quan đến cái chết của chị gái song sinh với Mia từ sớm và có thể biết ngay nó sẽ không được giải quyết ở phần 2 này. Nửa đầu Cú đọc thấy Samuel Bjork viết Cú tốt hơn hẳn Du hành một mình, nhưng nửa sau lại làm tôi nhìn trần nhà với ý nghĩ, đây chắc là của nữ viết chứ sao mà nam viết được vì nó giống tư duy của nữ giới viết trinh thám, quá lạm dụng trang điểm, bôi trát thái quá thành ra mất nét mất cái đẹp tự nhiên của câu chuyện, tung hoả mù quá nhiều, tạo quá nhiều điểm nhấn nên thành không còn điểm nhấn nào. Rất nhiều tình tiết tạo ra rồi để không, làm tôi lại nghĩ thế này có phần 3 thì mình lại phải đọc để kiểm chứng xem Samuel viết để đấy hay sẽ dùng nó làm chi tiết cho phần sau; đồng thời, nhiều chi tiết hay thì lại bị bỏ qua không khai thác, tạo ra cho có [là người dễ bị thu hút vào những giáo phái, thần bí, bí tích... nếu câu chuyện của Cú được viết sâu về các giáo phái, nhóm kín tôn thờ những nghi lễ thần bí... hay, những chi tiết như một nhóm nhỏ chỉ độ vài người bỏ tiền đấu giá để được xem trực tiếp trên đường truyền riêng những nghi lễ hay những nội dung "kín"... được viết sâu hơn, có lẽ Cú đã trở thành một quyển trinh thám có điểm nhấn]

đọc trinh thám Bắc Âu của Samuel Bjork viết, có thể nghĩ, có lẽ phong cách sống Bắc Âu là an nhàn chậm rãi nhất thế giới thật [có thể do khí hậu của họ, một truyện nào đấy của Henning Mankell, người phụ nữ bỏ chồng và con đi, chỉ bởi nơi họ ở, cứ âm u quanh năm, cô ấy không chịu nổi sự uể oải chậm chạp tăm tối lê thê ảm đạm ấy của đất trời]; chứ sao mà mạch tư duy và làm việc của các nhân vật điều tra phá án lại thong dong luẩn quẩn bát nháo thế nhỉ. Khi đọc đến chi tiết Mia Kruger ở Cú đi một mình đến một địa điểm để kiểm chứng nghi ngờ, linh cảm của mình mà, lại không mang súng; tôi muốn quăng cbn quyển Cú đi vì... bực vì phi lý, ở Du hành chính vì lỗi này mà tôi thấy bí bách với người tạo ra nhân vật Mia thì ở Cú, lại lỗi này

ps. hoá ra bây giờ người ta không dùng lễ kiên tín nữa, người ta dùng lễ truyền tin. Bản dịch Cú dùng lễ kiên tín 🙂. Mỗi lần nhìn Bjork tôi đều nghĩ đến cô ca sĩ nghệ danh Bjork, không biết giờ cô ấy còn hát không nhỉ, khéo phải 10 năm rồi tôi không nghe một bài nào của cô ấy 


14.9.25

blue bird



ngày xưa mua tập truyện ngắn Đôi chim xanh, Huỳnh Phan Anh dịch; không hiểu sao cứ nhớ là Con chim xanh và đinh ninh HPA dịch Con chim xanh của Maurice Maeterlinck, lấy tên truyện làm tên tập truyện tuyển dịch. Nên nhìn thấy Con chim xanh của MM bản cũ là tặc lưỡi, không cần mua. Đến một ngày sờ vào tập truyện ngắn HPA dịch, mới nhìn ra Đôi chim xanh chứ không phải Con chim xanh và không có MM trong số các tác giả; mở ra đọc thì đúng, Đôi chim xanh là truyện ngắn của D. H. Lawrence [chả nhẽ vì D chấm H chấm mà mình phải lướt lên trên sửa HPA với MM thành H chấm P chấm etc. à, chứ chưa bao giờ thấy D. H. Lawrence được hiện ra kiểu khác cả]. Thế nên phải mua Con chim xanh bản mới, tiện mua một lần nào đấy sau đó

rồi hôm nay được tặng Con chim xanh hạnh phúc "vì tú có vẻ để ý dịch giả Nguyễn Thành Nhân, anh ấy mất rồi đấy" [tôi biết tôi biết]. Đây là truyện dài/truyện kể do Georgette Leblanc chuyển thể từ kịch Con chim xanh của MM, sau khoảng 5 năm MM viết vở kịch thì phải [nhìn Leblanc quen không :) Georgette Leblanc là em gái của Maurice Leblanc (cái tên này chắc quen với dân trinh thám, tôi từng có mỗi một quyển của Maurice Leblanc thôi, đẩy đi lâu rồi, định viết tắt thành ML mà thồi thồi thồi thồi; thế nào mà 2 Maurice thì 1 được viết tắt, 1 lại không :p)]. Giai đoạn GL chuyển kịch Con chim xanh của MM sang thành truyện dài, mối quan hệ của họ đã không còn nồng thắm rồi; giai đoạn đầu, lại rất dài, họ sống cùng nhau bất chấp xã hội và giáo lý lúc đó, tại nơi ở của họ, sẽ có một nhân vật hay lui tới, Octave Mirbeau [từng xuất hiện trong tiếng Việt quyển Kiếp đi ở]
...
quyển Con chim xanh hạnh phúc, tôi chưa đọc luôn lúc này; nhưng ngoài bìa, dưới tên Georgette Leblanc có để Madame Maurice Maeterlinck, tay gấp nói "bà là chị của nhà văn Maurice Leblance"... "bà kết hôn với tác gia người Bỉ Maurice Maeterlinck"... sai cả thông tin [hay tôi nhớ nhầm] cả lỗi typo. Là em gái và, GL và MM không lấy nhau, sống chung [do GL không thể ly hôn người chồng lúc đó] và chia tay sau quãng 2 mấy năm gắn bó [sau đó họ đến với những mối quan hệ khác, MM thì đánh dấu bằng gặp gỡ một diễn viên trong lúc tập kịch, về sau lấy diễn viên (rất trẻ) đó; cũng dễ hiểu]
...

ps. viết có vài chữ buôn chuyện vớ vẩn mà đã lại gần 11 giờ đêm. Quá nản 🤦‍♀️

12.9.25

Phan Du - một lối nhìn



không giống như biên khảo Mộng Kinh Sư, tôi đọc trở đi trở lại nhiều lần chưa lần nào đi qua được già nửa, mãi 2 tuần trước tôi mới đi được hết; trong khi bài phỏng vấn Phan Du ở cuối Mộng Kinh Sư, ấn bản bìa cứng của Tao Đàn làm thời kỳ đầu "bản đặc biệt" thì tôi lại đặc biệt thích; có gì đó trong văn nói viết của Phan Du làm hình ảnh dù bắt chợp cũng hiển hiện trước mắt người đọc [như đoạn phỏng vấn về đôi mắt mở lớn, trong sáng ẩn sau những cành lan Tố Tâm; hay sự việc Phan Du bị đâm thủng bụng trong một cuộc đánh lộn... tất tật sẽ gặp lại trong các truyện ngắn của ông]; đó có thể là một bắt quyết, xoáy và chớp vào đúng chi tiết, chỉ cần thế, dù nhỏ, chính vì nhỏ, mà sự tỉ mỉ làm nên cái khiến người đọc dừng chân; thế nên, cầm đến bản bìa cứng Mộng Kinh Sư, lần nào tôi cũng giở đến cuối hẳn để đọc bài phỏng vấn Phan Du ở Sài Gòn năm 1964 do một người tên Lê Phương Chi thực hiện [giở luôn đến cuối, vì như thế nhanh, cốt là đọc nó, đó là phần thưởng vì, vẫn có thể cầm lại Mộng Kinh Sư, cố đọc :p; thế cho nên, dù không thích sách bìa cứng, đã muốn đẩy đi, nhưng cuối cùng lại thấy tiếc, tiếc bài phỏng vấn in ở cuối quyển bìa cứng mà bìa mềm không có]. Cả một công trình biên khảo như thế, đọc xong tôi chỉ thích có 2 chương đầu về Linh Mụ tự và Phú Xuân - Di chí thiên di dinh phủ về Nam của Tiên Chúa Nguyễn Hoàng [có thể vì đọc đi đọc lại 2 chương này nhiều và, cũng có thể, với tôi, chúng dễ hiểu]; đóng tập biên khảo lại, còn tồn đúng một tò mò thuần trẻ con rồ dại thiển cận: Tống Thị ấy, có cách nào để biết được dung nhan bà ấy không, với tôi mà nói, phụ nữ tôi chỉ quan tâm xinh đẹp thế nào, cỡ nào mà gây điên đảo lòng người chốn binh đao

thì truyện ngắn Phan Du lại đặc biệt được tôi yêu thích. Văn chương có thể không nói gì về người viết ra chúng, nhưng cũng có thể nói rất nhiều và, chỉ thông qua những câu văn, chi tiết tơ mành mành nhưng không biết bằng cách nào, cái cảm tính bén nhạy của nhà văn gây cho người đọc một xác quyết bén nhạy tức thì, mang tính thời điểm, ngay khi ấy ngay khi ấy; người đọc văn chương vì thế cũng tự cho mình quyền thích con người tác giả nên đọc, hay, không thích con người tác giả nên không đọc, hay, thích đọc văn của tác giả nhưng ghét tác giả cay đắng và, đương nhiên có cả chiều ngược lại. Còn Phan Du, đó là thái độ thuần nhất trong cách làm người, trong cái nhìn. Trong truyện ngắn, Phan Du dùng con mắt bắt chợp các chi tiết nhỏ và xoáy sâu vào đó với sự tỉnh táo tinh quái và, cho dù đến tận câu cuối cùng của truyện, ta vẫn bắt gặp một tia tinh quái để lại, dù câu chuyện chỉ diễn ra trên một đoạn đường ngắn, hay đã trải dài nhiều ngày tháng... ở đó luôn là cái nhìn bùi ngùi với phận người, nỗi u hoài của những gì đã qua đã xa

ở đây, nếu dựng phim, tôi sẽ dựng 2 truyện ngắn, Con rắn hổ và Bàn tay kẻ đói, theo hướng phim màu liêu trai; 2 truyện Hai chậu lan Tố Tâm và Sống gửi thành phim tâm lý xã hội; 3 truyện Miếng ngon bên xác chết, Thuốc cá [Ruốc cá], Khóc thật... thành các tuyến của 4 truyện ngắn trên; Những quả đấm trên một chuyến tàu, Qua cơn thử lửa, Cái vỏ đạn thì nhất định tôi phải ghép vào Hai chậu lan Tố Tâm. Tại sao tôi lại nghĩ đến dựng phim; tôi cũng không rõ, tôi biết gì về phim ảnh đâu; có thể vì cách viết của Phan Du có độ chậm của cân nhắc tỉ mỉ... và như thế, tôi muốn câu chuyện được kể, mà thời này thì, điện ảnh chính là con đường ngắn [dù tôi không thích] để cái muốn ấy diễn ra

truyện ngắn Con mèo đen, đến tận lúc này, sau mấy năm rồi từ lần đầu đọc nó, đến lúc này nhìn lại, tôi vẫn thấy khung cảnh nó dựng ra cho tôi thật quen thuộc, tôi như đứng ở đất Huế trên một mái gác nhìn phố về đêm, xuyên vào một ô cửa, bóng một thiếu nữ thấp thoáng, vào khuông hình rồi lại chớp biến mất, so le với con mèo đen... tôi không nghĩ mình nghĩ cô gái và con mèo đen biến thân cho nhau như trong các truyện liêu trai, giống hồ mượn hình người... chỉ là khung cảnh đó quá quen với tôi, tôi như đã thấy nó từ trước. Giống cảm giác mấy năm trước đọc Trúc Khê Ngô Văn Triện cũng vậy, hình ảnh về bóng cây bóng trăng qua ô bán nguyệt lúc nào cũng cứ lởn vởn trở lại

hôm nay hoàn thành văn bản Phan Du để quên trong máy vì hôm nay là 100 ngày ông cụ hàng xóm. 98-99 ngày trước trong lúc phường kèn hát đám ma cuối một buổi tối phát tang, tôi ngồi trong nhà, cửa đóng, nghe họ hát bài Hò khoan [đến giờ tôi vẫn chưa tìm được lời đầy đủ bài Hò khoan đó, tôi thích thôi] và tôi thấy lại một cảm giác, khung cảnh quen thuộc của vài truyện ngắn Phan Du từng đọc, tôi chỉ nhớ gì đó về khóc thật khóc giả... và đó chính là cảnh cuối Thuốc cá [Ruốc cá] và Khóc thật - 2 truyện ngắn xếp cuối cùng trong tập Hai chậu lan Tố Tâm

để đọc Phan Du nhiều hơn 2 quyển trong ảnh là không dễ, tôi cũng đang phân vân xin mượn đọc. Chờ các đơn vị xuất bản thêm Phan Du thì... mờ mịt, có lẽ vì đó là nhân vật tiền chiến đang chờ người vinh danh dứt khoát hơn nữa [dùng từ "chiêu tuyết" ở đây là sai, nhưng ở một phần nghĩa từ ấy, nó có mặt mạnh]. Đọc đâu đó tôi nhớ mang máng các tác phẩm của Phan Du được gia đình tác giả bàn giao cho một người cháu ở Anh lưu giữ; kể ra nếu cứ không làm [lại] sách về những nhân vật ít người đọc như Phan Du, thì rồi hẳn dần dần cứ mất hình-bóng văn chương một thời

ps. Phan Du là người đầu tiên nói cho tôi biết tên một vùng đất quen thuộc, với tên gọi: đất Thần kinh, qua các truyện ngắn, chứ không phải đến tận biên khảo Mộng Kinh Sư của ông

3.9.25

Arnold Bennett



trước khi Chuyện các bà vợ già, xuất hiện thì Arnold Bennett hiện diện trong tiếng Việt là quyển sách self help ngắn How to live on 24 hours a day - Làm thế nào để sống trọn vẹn 24 giờ mỗi ngày. Sách self help gây nên cho tôi nỗi chán chả buồn nhìn đến, tôi nói chuyện với một bạn sách bảo, giời ơi, Arnold Bennett xuất hiện mở màn trong tiếng Việt thế này thì ai dám đọc đây; đến tôi, tôi cũng chẳng dám sờ tới, dù tôi là kẻ đọc liều mạng. Trước khi mua nó, hẳn 4 quyển, cho tiện đặt sách, tôi đã đọc nó trên gutenberg [khoảng 1 năm nay hay dùng trang này đọc, tra cứu vì dễ dùng]; đọc xong thấy không đến nỗi nào [self help của Anh là thứ hướng đến hành động, cái tạo ra lối sống, không phải các nguyên tắc suông, tạo ra luật/nguyên tắc thì gần với dục vọng/cái muốn; nói theo cách của Georges Bernanos thì các luật không được tạo ra để giữ con người, chính con người giữ luật, giữ luật là ở hành động của con người], mới mua sách giấy, dù hình thức của nó đến giờ vẫn khiến tôi đứng hình, mặt nghệt ra

nửa sau của quyển self help này sẽ cho các gợi ý đọc của Arnold Bennett, đặc biệt là chương 11 serious reading. Một trong những nhân vật gợi ý, tôi ấn tượng E. B. Browning - đây là nữ nhà thơ, người Poe đề tặng dưới tên Elizabeth Barrett Barrett trong The raven and other poems; còn gợi ý The decline and fall thì phải từ từ, Evelyn Waugh đã xuất hiện trong tiếng Việt 2 đầu, chính The decline and fall mới được dịch gần đây [tôi tiện công mua, lại mua 2 :)))] nhưng mới chỉ có 2 đầu được dịch thì tôi vẫn phải để dành, nhiều nhiều tôi mới gom vào một lần giải quyết [nhiều nhân vật tôi không nhịn nổi thì tôi mới đọc và viết lèo tèo 1-2 nhát 1]

mở ngoặc: trong Chuyện các bà vợ già, chi tiết Sophia giai đoạn kinh doanh nhà trọ, có đặt diêm, đèn cồn cùng đồ ăn, trà... tất cả trên một cái khay trong phòng cho khách về muộn/người ốm [tôi không nhớ lắm]; tôi không hình dung được thời ấy, với những vật dụng bé như vậy có thể hâm nóng đồ ăn, đun được nước pha trà chỉ trong chớp mắt và nhất là ngay trong phòng, sát chỗ ngủ, đàn ông ngầy ngật ốm cũng có thể làm được... trong How to live on 24hs a day, điều này sẽ được mô tả chi tiết ngay ở lời nói đầu. Chi tiết này đi kèm lời, hãy dậy sớm 1-2 tiếng mỗi ngày và đi ngủ sớm hơn khi có thể, 1 tiếng làm buổi sáng sẽ làm được nhiều hơn 2 tiếng buổi tối. Câu này chắc chắn dành cho tôi nhưng tôi thấy chả có gì liên can đến mình :)))); sáng nay tôi bị tỉnh giấc lúc 4 giờ sáng vì tối qua đi ngủ sớm, quá nửa đêm tí thì phải, tỉnh giấc mà không ngủ lại được như mọi khi, nên vẫn cách cũ: đọc sách cho buồn ngủ; và thế là tôi đọc nốt được 30 trang, xong quyển how to live 😛 bản tiếng Việt cả tuần rồi chưa xong; rồi đánh một giấc đến 8 giờ sáng vì mèo kêu gào đòi ăn nhiều quá :)))

ps. ngại quá, đặt 2 bìa sách cạnh nhau. Sorry 🤦🏻‍♀️🙏🏻