console

 

Buồng tắm là tác phẩm đầu tay của Jean-Philippe Toussaint, một nhà văn tuyệt vời với những câu ngắn, tiết chế, đôi khi khiến người đọc ngờ ngợ sự kỳ dị trong không khí văn chương của ông

Buồng tắm ra mắt năm 1985 khi tác giả 28 tuổi; cũng là quãng nhân vật chính của Buồng tắm trình hiện "hai mươi bảy tuổi đầu, sắp sang hai mươi chín, mà lại sống co mình về bồn", chi tiết này được lặp lại 2 lần; anh chàng dọn sách trong nhà vào buồng tắm vì nhận thấy đây là nơi lý tưởng để sống, mơ mộng, suy tưởng... sự xê dịch 3 điểm, từ Paris sang Ý rồi lại về Paris như một ẩn dụ 3 phần của cuốn sách mỏng này, buồng tắm - cạnh huyền - buồng tắm, đó chính là định lý tam giác vuông của Pythagoras; tồn tại chuyển động-bất động của đường tròn qua 3 điểm không thẳng hàng và đường tròn tiếp xúc 3 cạnh tam giác, một tam giác vuông tức là cấu trúc góc vuông đầy kỷ luật-ý chí phải đối diện với 2 góc nhọn và sự chuyển động, trượt gắn với mặt phẳng nghiêng; chuyển động-bất động ấy vẻ ngoài dù có chớp nhoáng thế nào đi nữa, về căn bản vẫn hướng đến bất động, và do đó, dù có vẻ chậm đến đâu thì nó cũng không ngừng kéo về phía bất động, tức là bằng với cái chết; chuyển động-bất động hay bất động-chuyển động, chúng mang uy lực và tiềm năng của nhau

tôi rất thích đoạn nhân vật chính ngắm mưa, anh ta suy tưởng và chia ra 2 cách ngắm, sự suy tưởng cần nhiều an ủi dẫu không gì có thể an ủi nổi; console not comfort, chi tiết console lặp lại, như một viễn cảnh vân du suy tưởng

but when i thought more deeply, and after i had found the cause for all our distress, i wanted to discover its reason, i found out there was a valid one, which consists in the natural distress of our weak and mortal condition, and so miserable, that nothing can console us, when we think it over [Pascal]

và đoạn nói về "động" trong hội hoạ

Buồng tắm là một cuốn tiểu thuyết hội hoạ với nhiều màu-sắc, mảng màu; sự rõ nét về bóng-ánh sáng và các mảnh vụn chi tiết của nó tưởng chừng xa khỏi hình ảnh của buồng tắm, bồn tắm nơi mà người ta thường nghĩ đến sự đồng màu; nhưng chính sự trái ấy, kéo bức tranh mà tiểu thuyết vẽ ra gần lại với cảm giác người ta có khi mở cánh cửa buồng tắm, bước vào, đóng cánh cửa cùng viễn cảnh động 'ngoài kia' lại sau lưng và tiến vào chuyển động của riêng mình

ps. nghĩ đến Céline là nghĩ đến cái giường là quan tài; đến Dostoievski đến Kafka là nghĩ đến căn phòng nhỏ chật tù túng là hầm mộ là toà án... thì nghĩ đến Jean-Philippe Toussaint là nghĩ đến buồng tắm bồn tắm tức là co mình về bồn 

sách được tài trợ bởi tiểu iêu giai sáng nay, tính cầm sách ngắm nghía cái bìa các thứ, thế rồi đọc xừ nó mất

đọc Dostoievski - trái tim yếu mềm

Trái tim yếu mềm gồm 4 truyện ngắn: Trái tim yếu mềm, Cô vợ của người khác và anh chồng dưới gậm giường, Tiểu anh hùng và Bút ký dưới hầm; 3 truyện đầu Trần Vĩnh Phúc dịch, Bút ký dưới hầm là bản của Thạch Chương - Thái Hà; tôi cũng không biết là tập truyện này có người biên tập không nữa huhu, như tập Bà chủ 

Trái tim yếu mềm là truyện ngắn rất Dostoievski, như đã nói, Dostoievski với tôi là ý thức mạnh mẽ, mạnh phát ốm; truyện ngắn này cũng vậy, có những người sợ hạnh phúc đến phát bệnh, giống như giấc mơ, cơn mộng hư ảo và khi đến lượt mình dự phần thì họ mường tượng trong chốc lát mọi điều sẽ sụp đổ, biến mất, bốc hơi lên bầu trời xanh mờ tối; không chịu được khoảnh khắc hạnh phúc ngập tràn nóng hổi ấy dâng lên cùng sợ hãi ý nghĩ hạnh phúc đang có cũng là cái và là lúc trôi đi rồi sụp, nó đi cùng nhau như một song hành và làm người ta hoá dại, phát ốm

Cô vợ của người khác và anh chồng dưới gậm giường mới chính là cái khiến tôi dễ chịu, ta sẽ thấy quen ở đây Người chồng muôn thuở [Người chồng vĩnh cửu] hay Cô gái nhu mì, dẫu không khí của chúng rất khác nhau, tôi rất thích hai truyện ngắn ấy, đặc biệt là Cô gái nhu mì; Cô vợ của người khác và anh chồng dưới gậm giường đã cứu cho tôi khỏi một đêm mất ngủ, đêm qua, khi tôi nghĩ quá nhiều, về những cuộc gặp, tôi phát ốm và đau dạ dày; may quá vớ được truyện ngắn này của Dostoievski. Vấn đề gì không khi ghen tuông là một cảm xúc mê muội và một bất hạnh đeo bám không hồi kết

hôm trước đọc tập Bà chủ, A little hero được dịch giả dịch là Nhân vật bé con và dịch giả cũng nói về lựa chọn "nhân vật" hay "anh hùng"; còn ở tập Trái tim yếu mềm là Tiểu anh hùng, tôi vẫn rất thích truyện ngắn này, mỗi lần đọc, nó làm tôi nhớ đến bầu không khí tuổi thơ mở đầu trong Lời thú nhận của tay lừa đảo Felix Krull của Thomas Mann, dẫu cảm xúc mơ hồ của người đọc ở một truyện hết sức êm đềm trong trẻo như nghĩ về những cơn gió thoáng qua đã qua và một truyện thì dự cảm choáng ngợp phiêu lưu nhiều dịch chuyển [Thomas Mann viết dang dở nên dịch chuyển và không dịch chuyển trở thành nhau]

đêm qua tiện mất ngủ, tôi cũng đọc lại Bút ký dưới hầm, không như lần đọc trước cách đây hơn 2 năm, lần này tôi lại thích Bút ký dưới hầm; lần trước cảm thấy mất sức và chẳng hiểu tại sao mình lại có thể đọc nó tận 2 lần liền nhau ở 2 bản dịch; lần đọc Bút ký ấy có một lợi điểm là, tôi sẽ không cần đọc PNT dịch Dostoievski :)

đọc Dostoievski - Tiểu anh hùng

tập Bà chủ trong ảnh gồm novella Bà chủ và 2 truyện ngắn Nhân vật bé con, Con cá sấu. Hai người dịch và không biết có được biên tập không nữa huhu, dù sách có viết giới thiệu mở đầu, cuối mỗi truyện có dịch bài viết về hoàn cảnh và thời điểm ra đời của truyện

về novella Bà chủ, ai từng đọc Dostoievski những nét chính sẽ nhận ra Bà chủ là một cái khung cho rất nhiều nhân vật sau này xuất hiện trong nhiều tiểu thuyết của Dostoievski, rõ nhất là Thằng ngốc/Gã khờ, rồi Anh em Karamazov, Tội ác và trừng phạt, Những đêm trắng etc. nhưng cũng sẽ rất lạ, lạ ở đây ít nhất chính với tôi, Dostoievski với tôi là ý thức mạnh mẽ, một ý thức rất mạnh, không dè dặt không giới hạn thì Bà chủ làm không tới, lại quá rườm rà lê thê như cách các tính từ lặp lại không cần thiết, như thể sự chắp nối của nhiều dòng và cẩu thả tống táng vào với nhau sau nhiều cố gắng tiếp tục một cái gì đấy [cái này có thể do hoàn cảnh ra đời Bà chủ nữa]. Khi đọc xong novella Bà chủ tôi liền nghĩ có lẽ phải kiếm the landlady đọc thật, chứ không rõ là do dịch do biên hay thật Dostoievski thế thật :); đã dự phần cao trào như thế mà lại chỉ làm được có như thế thôi hay sao hơ hơ hơ 

truyện ngắn Nhân vật bé con tôi rất thích, tôi thường thích những gì không được đánh giá cao và đồ sộ của Dostoievski; người dịch có nói về phương án để "nhân vật" hay "người hùng" và thấy rằng đúng với phong cách viết và câu chuyện thì để tên truyện ngắn là Nhân vật bé con; nhưng tôi thì tôi cho cậu bé nhân vật chính 11 tuổi của truyện là anh hùng, không phải người hùng thì là gì, còn tất nhiên hình ảnh thị đồng, mục đồng mới là định danh mà cậu bé đảm nhận trong vai trò nhân vật của các màn kịch được dựng, không phải của truyện. Truyện ngắn Nhân vật bé con/Tiểu anh hùng, tôi thích khi tôi còn chưa đọc, khoảng hơn 2 năm trước khi đọc một vệt Dostoievski tôi đã trông đợi truyện ngắn này rồi [hồi í xem thông tin bộ VTB có Tiểu anh hùng nhưng ngại mượn đọc nên bỏ qua], vì tôi thích những đứa trẻ xuất hiện trong các tiểu thuyết đồ sộ của Dostoievski, linh cảm người đọc của tôi rốt cuộc không sai, và tài thật, trong nhiều việc, người ta thích ngay cả khi người ta có thể xem là mới tinh với một cái gì đấy, việc đọc xem ra cũng chạy không khỏi nắng. Cũng như từ đầu tôi nói, cuối truyện có bài dịch về thời điểm và hoàn cảnh viết Nhân vật bé con/Tiểu anh hùng, sẽ giải đáp tại sao Dostoievski viết truyện ngắn này ban đầu dưới một tên khác và có vẻ lạc quẻ hẳn khỏi ý thức Dostoievski, dẫu với tôi, đây không hề là một cái gì đấy lạc quẻ, lạc quẻ chính là

truyện thứ ba trong tập sách này, Con cá sấu; ngay cả khi đã đọc xong hết, đọc về hoàn cảnh thời điểm sáng tác thì vẫn không tài nào thấy dễ chịu :))). Khi tôi gấp lại tập truyện này, mấy nay mỗi lần ngồi toilet chơi, tôi lại vơ vẩn nghĩ và cười, cuối cùng thì Dostoievski cũng có lúc khiến tôi cảm thấy nuốt không trôi nhè không nổi :))) trong khi trước đấy vài ngày khi đang cả tuần liền đọc Céline lúc chuyển sang Dostoievski tôi nghĩ bụng một câu trong đầu ôi tràn ngập sung sướng, đúng là Dostoievski, khéo tiếp tục Céline thì hoá điên, may mắn làm sao hôm nay để quyên sách nên được tạm dừng Céline; thế rồi nhá phải Con cá sấu sần sùi trầy vi tróc vảy 

tôi không định viết gì về tập Bà chủ trong ảnh vì việc này tốn thời gian không cần thiết, thời gian í tôi đọc sướng hơn; nhưng giờ là 3 giờ sáng, lúc 1r sáng emi nhảy đổ chồng sách cạnh gối ngủ, sách và tube đựng giấy vẽ nháo nhào rơi đổ mặt tôi, tôi gắt ngủ, đau và quát emi, quát xong ân hận cũng mất ngủ luôn, nhà hàng xóm xem phim bật loa to quá huhu. Thôi thế đọc sách, càng đọc càng tỉnh, thôi thế cầm điện thoại viết linh tinh cho mắt mỏi mà ngủ tiếp 🙂

vân du

sáng nay trong lúc tập một tư thế dốc đầu thấp, tự nhiên nghĩ, M. ở trên kia chắc chắn vui lắm vì giờ tú sống bình ổn, có thể nói, thậm chí vượt xa hy vọng của M.; nghĩ vậy và mỉm cười, M. hẳn ngạc nhiên nhiều

khuya lên vườn chôn xương ếch vào các chậu cây. Thấy trăng. Hát vu vơ ngân nga Hoài cảm

https://m.youtube.com/watch?v=XQV0IKJIlLo

everlasting

 

1. sáng nay ngủ dậy với từ Yên Lãng trong đầu. Chuyện là ngủ mơ có một vị bác sĩ có tiếng tới nhà tôi chơi, ông ấy đi cùng một người trợ lý. Rồi ông ấy ngồi xem chỗ sách của tôi và tỏ ra hứng thú với tập thơ Yên Lãng, còn nói với tôi Yên Lãng là bút danh của abc [trong đó abc là tên một nhà thơ có tiếng và trong mơ tôi nhớ tên abc, nhưng giờ tỉnh rồi, tôi không nhớ]

tỉnh dậy tôi tìm kiếm Yên Lãng, cái phố Yên Lãng này cũng gần nhà tôi, tôi biết, mấy lần đi grab và đi có việc với chị gái có đi đến phố này. Địa danh Yên Lãng vừa search thì lạ, có lẽ lúc nào đó tôi sẽ ghé qua Yên Lãng có nhà thờ trong kết quả tìm kiếm hình ảnh, tôi luôn thích nhà thờ và những người chăm đi lễ nhà thờ, nó làm tôi nghĩ đến M. với sự bình an của M. ; nhà thơ Yên Lãng hay bút danh Yên Lãng, chưa biết chưa nghe và không biết có tồn tại không, nếu không thì sẽ có chăng :)))

2. sáng hôm qua tôi thức dậy với câu hát 'Yêu em là điều anh không thể quên'. Chuyện là trong mơ tôi nghe thấy giọng nam hát bên tai tôi và tôi tỉnh dậy trong mơ nghĩ mình phải tiếp tục đi về nhà. Vẫn là lối nhỏ bên trái trước mặt tôi, đầu lối đi có toà nhà màu sáng hơn màu nền giấc mơ tôi và tôi đã đi lối này rất nhiều lần trong suốt 2 năm qua trong mơ, lối đó sẽ đi qua 2 trường khả năng là trường đại học đào tạo gì đó về cấu trúc hình hoạ và đôi khi lại như một trường quân sự... nhưng trong suốt 2 năm qua mơ đi lối nhỏ này thì chỉ duy nhất 2 lần cách đây 1 tháng là tôi về được nhà hoặc nhận ra về nhà [tôi còn ngạc nhiên vì ồ cuối cùng cũng về nhà] còn trong giấc mơ tôi đang viết thì lần này tôi không về được nhà. Sau khi nghe thấy câu nói bên tai Yêu em là điều anh không thể quên, tôi nhấc người tiếp tục bước đi, đi vào lối nhỏ để về nhà nhưng tôi vẫn lạc như mọi lần, lần này sau khi rẽ vào và đi lòng vòng thì tôi gặp địa hình đi dọc một dòng nước lũ, ngược chiều nước lũ, dòng nước màu đen ánh váng như phủ một lớp nhũ hay dầu bên trên. Tôi rất nản vì tôi sợ nước nên nhìn thấy nước mấp mé quét lên bờ là tôi sợ rồi, tôi chỉ biết lẩm nhẩm câu hát thành 'Yêu anh [cũng] là điều em không thể quên' để động viên mình để làm thần chú và động lực là cái mình sẽ mang theo tiếp tục bước đi, vì trời đang mưa xối đất, táp lở những cấu trúc nhà dọc hai bên dòng nước. Tôi đi trong bất an, tuyệt vọng lâu lắm. Tôi gặp hai người đàn ông [tôi biết hai người này] cũng đang lạc đường, một người hoạ sĩ truyện tranh xuất hiện sau lưng tôi từ một ngã rẽ nào đấy và có xu hướng sẽ đi cùng chiều với tôi; còn một người là tiến sĩ dược ở trước mặt tôi, hướng đi ngược chiều với tôi và cũng đang như tìm kiếm đường đi. Họ nói khuyên tôi rẽ lối này đi lối kia, tôi lắc đầu bảo, tôi nghĩ mình chịu đủ đày ải tra tấn rồi, hôm nay đến đây thôi, hãy lo việc mình trước đi và tôi tự nói với chính mình, mở mắt tỉnh dậy thôi, một giấc mơ một chuyến đi, tỉnh dậy thôi tú

vậy là tôi tỉnh dậy với giọng nam Yêu em là điều anh không thể quên và giọng tôi Yêu anh là điều em không thể quên. Và từ đấy tôi còn hát câu í như rất quen, tôi tìm kiếm và biết nhạc trẻ hình như có một bài hát và giai điệu câu hát từa tựa như thế 🤦🏻‍♀️

3. một buổi sáng cách đây khoảng 7 tháng, tôi mơ một người đưa cho tôi quyển sách tên James Brown, tôi nói à, quyển này hôm lâu tôi có biên tập [cắt nhiều chữ vì giấc mơ dài, tôi phải đi xe đạp lên dốc rất nhiều mới gặp người đưa tôi sách, đi xe đạp dốc thì mệt lắm, nên thôi không cần kể :)]

tôi tỉnh dậy nghĩ oắtttt James Brown á oắttttt 

4. một buổi sáng 1 năm trước tôi mơ người phụ nữ mất bố, tôi giúp cô ấy dọn nhà, cùng nhau kê lại giường thì khi cùng nhau nhấc giường lên, dưới gậm giường có một vài món đồ chơi trẻ con kết bụi, tôi cười bảo 2 đứa con cô ấy đã lớn vậy rồi mà nhà vẫn còn đồ chơi rơi dưới gậm giường chứng tỏ phải rất lâu rồi mới kê lại giường [cái giường cũng như hố chôn, huyệt mộ, nhà mồ vậy]. Sau đấy, trong lúc đứng nghỉ tôi thấy một quyển sách rất dày trên bàn kê sát cửa sổ đang kéo rèm, ánh sáng màu khói lam xám hắt xuống khiến tôi rất thích khung cảnh mà quyển sách đang có mặt; có vẻ là một quyển sách đóng chắc chắn, bìa sách là khuôn mặt người đàn ông đội mũ bị che một phần do cô ấy đặt đồ đạc chồng lên trên. Tôi nhìn bìa được một phần chữ Chester, tôi nghĩ Chesterton chăng... đang miên man nghĩ thì cô ấy bảo tôi lấy đi, cô ấy cho tôi quyển sách ấy đấy, lấy đi, hình như nó là sách tiểu sử, nhà chả ai đọc. Tôi thấy kỳ lạ lắm vì cô ấy cũng là người thích sách, thì Chesterton cũng rất đáng giữ lại trong nhà chứ

tôi tỉnh dậy với ý nghĩ vậy là có lúc mình sẽ đọc Chesterton, thậm chí còn có đọc đến độ sách tiểu sử của ổng mình cũng không tha

mỗi sáng thức dậy tôi nằm nhắm mắt nhìn trần nhà, mở mắt nhìn trần nhà, đóng mắt trong ánh sáng nghĩ về giấc mơ; chạm chân xuống sàn cảm nhận ụ đau dưới bàn chân phải, đứng uống nước nhìn bầu trời như vẽ lại những hình ảnh giấc mơ; vào toilet ngồi chơi, nhắm mắt nghe tiếng muỗi, mở mắt nhìn muỗi bay nghĩ về giấc mơ... cứ tuần tự như thế cả ngày như nghĩ về các chuyến đi, về những cuộc đời khác tôi đã sống. Thế là hết ngày, hết một đời ý chứ 🙂

phẽo

great philosophers who failed at love

chọn không chọn

Tôi chờ đợi

lớn lên cùng dông bão

động lại Bếp lửa vì hôm rồi Xù hát Bài ngợi ca tình yêu [Phạm Đình Chương phổ nhạc, thơ Thanh Tâm Tuyền]; đọc Bếp lửa của Thanh Tâm Tuyền cùng Tuổi nước độc của Dương Nghiễm Mậu thấy sao 🙂

[nhân vật trong Bếp lửa nhìn nhận Dostoievski, một chữ: bệnh]