the girl who drank the moon

ngày tôi còn bé, mỗi khi đọc hay xem gì đó cho tôi cái nhìn, câu chuyện về thế giới phép thuật; tôi nghĩ quanh đây hồ như, đều là phép thuật, vì vô hình, không lý giải. Không nhìn thấy không có nghĩa là không tồn tại; phép thuật, sự vô hình có lẽ đó là một [hay, hai] trong vài điều tuyệt vời nhất thế giới này

khi đã trưởng thành, tôi nhận ra ý nghĩ của mình, về phép thuật, về sự vô hình của nó: tin tưởng vào những điều vô hình thì càng khiến chúng mạnh mẽ và tuyệt diệu hơn. Giống như, đến tận lúc này, mỗi khi không tìm thấy đồ vật gì, tôi vẫn tủm tỉm cười với suy nghĩ: lại những người vay mượn tí hon rồi, lại là họ rồi 🙂. Đó là cách những câu chuyện cổ tích, câu chuyện phép thuật, thế giới tưởng tượng bám rễ vào một đứa trẻ [có thể cả đứa trẻ bên trong tôi, nếu có, nếu còn, tôi chiều chuộng chúng] trong thụ hưởng; bởi những câu chuyện đã được viết nên bởi ai đó bởi các tác giả và, từ đấy thế giới trong mỗi người đọc, người tiếp nhận nhảy múa theo những nhịp riêng viết nên những câu chuyện riêng. Đó mới là câu chuyện thực sự, nó diễn giải cuộc sống ở đây, theo một cách khác về việc đứa trẻ phải lớn lên, điều ý nghĩa gì trong việc lớn lên trưởng thành và, có lẽ, cần phải đau khổ rất lâu thì mới có thể tìm về lại nơi ta thuộc về, trở về lại một cảm giác ngọt ngào thuở nhỏ của những câu chuyện cổ tích, phép màu. Đó mới là câu chuyện thực sự

ps. quyển sách trong ảnh có dựng phim hoạt hình không, câu chuyện hay như thế này mà tại sao cũng giải newbery nhưng tôi ít nhìn thấy nó xuất hiện. Mỗi khi đọc truyện kỳ ảo, tôi luôn nể những người dịch dòng truyện này, họ có thể dịch những tên nhân vật nghe vừa súc tích vừa chuẩn và, tất nhiên là đặc biệt đúng, thí dụ như, người ăn sự đau buồn của người khác để sống để làm thành sức mạnh phép thuật, là: Bất Hạnh Thực Nhân 🙂

lectio divina

kịch năm hồi Đàm đạo Cát Minh [Dialogues des Carmélites] của Georges Bernanos. Sách do nhóm dịch Đan viện Trappist Đức Mẹ Sept-Fons biên dịch, đây là lectio divina 7; có lẽ tôi sẽ mua đủ các ấn phẩm lectio divina, hình như cũng khoảng gần 20 rồi; nhiều người bán sách cho tôi, thi thoảng thấy tôi nhắn hỏi về sách, các quyển về bài giảng bên đạo, sau đó họ có sách tôn giáo, thường nhắn riêng mời tôi vì nghĩ tôi là người bên đạo và nhiều khi sách bên đạo, tôi mua cũng rất dễ tính, tôi muốn đọc ở mức thấp nhất con người, tôi tò mò 

những người phụng sự, hiến mình bên đạo thường nhìn người vô đạo, như tôi, khi sờ đến Thánh Kinh bằng con mắt phán xét, đại ý: khi cô đọc Thánh Kinh theo hướng tò mò tìm tòi nghiên cứu tra lời Thánh lời Kinh, cô phạm tội lỗi [có lẽ họ nghĩ, một người đọc là một người không dùng phần linh phần hồn, không dùng tim gan để đọc; họ nghĩ một người đọc là một người đọc :)]. Không ai nói với tôi, những người đọc lời Thánh Kinh mỗi ngày, tụng kinh gõ mõ mỗi ngày, hay cầu nguyện lời đạo của họ mỗi ngày, họ có thực sự nhìn vào bên trong họ, hay vẫn như cách họ sống, khiến tôi thấy hoài đạo; hay, những người đọc, như tôi, vì muốn hiểu đời sống của người có đạo, được nuôi dưỡng bằng những gì, từ đâu mà ánh sáng đó khuấy động, giày vò sự dữ để dẫn con người vào màu nhiệm của ân sủng... Vậy thì, tại sao không

lectio divina, một thực hành cho đời sống tinh thần, đời sống linh hồn của người có đạo có đức tin, ngay cả người vô đạo cũng có đức tin có đạo của họ, đời không thiếu những người vô đạo sùng tín tâm linh, kẻ sùng đạo vô tín ngưỡng; lương thực cho linh hồn thì là lương thực, còn phụ thuộc ai thụ, thụ gì, thụ như thế nào 

đọc cho phép người ta đào sâu, bất cứ lúc nào, chính điều đó giữ cho người ta sống động, đọc lời Thánh lời Kinh hay bất cứ gì, không ai nói chắc chắn cùng một cái đọc tác động đến người đọc, giống hay khác thế nào, một sự việc cho nhiều sự thực với nhiều người, thậm chí, chỉ cho một người nhiều sự thực theo thời gian. Còn Thánh Kinh, chỉ có một Thánh Kinh và Thánh Kinh của mỗi người là của mỗi người; nhưng chắc chắn, với mỗi con người, Thánh Kinh khơi nguồn, đồng hành và dõi theo, trong tăm tối, đêm cùng, những lời làm sáng thêm phần nào ánh sáng mà chính mỗi người đã chuẩn bị sẵn

God's love for us is not the reason for which we should love him. God's love for us is the reason for us to love ourselves. Love is not consolation. It is the light [SW]

lời giao cảm

 

Claudio Magris trong một tiểu luận có viết đại ý: sau tất cả, quê hương là những gì anh bắt rễ vào và là những gì bắt rễ vào anh. Câu chuyện Học viện Công chúa với mục đích lập ra để biến những bé gái miền núi thuộc vùng chuyên khai thác đá linder trở thành các tiểu thư công chúa chỉ bởi một tiên tri, quê hương vợ tương lai của hoàng tử là vùng núi đá linder. Các cô gái miền núi từ 12-16 tuổi đã bị dồn vào Học viện Công chúa, để học đọc học viết, học trở nên quý phái... một cách để những cô gái vươn tới chân trời mới, khám phá cuộc sống dưới xuôi, đồng bằng. Nhưng sâu thẳm nơi mỗi cá nhân, đá linder quê nhà ăn sâu vào da thịt, vào không khí nuôi dưỡng con người vùng núi... như cách những người vùng núi đá linder dùng lời giao cảm để giao tiếp với nhau thông qua kí ức chung tập thể. Ý tưởng lời giao cảm, một ý tưởng đúng và đẹp của tác giả, nó thực hành những khái niệm thuộc về con người mà chỉ có các câu chuyện trong thế giới văn học mới đủ sức làm len lỏi vào lòng người đọc mà không mang những định nghĩa xơ cùn trơ cứng

tôi chỉ biết giả thuyết linder trong kinh tế học về giao thương, nên khi nhìn tên đá linder của vùng núi trong câu chuyện có thể giúp con dân của họ thực hiện lời giao cảm theo truyền thuyết tổ tiên để lại mà họ thực hành với nhau như một cách hiểu ý trong lao động ở mỏ đá, tôi tò mò đi tìm kiếm đá linder có thật không, nó là loại đá trông thế nào mà giá trị giao thương, trao đổi lớn như thế, nhưng hoá ra đó là một loại đá hư cấu 🙂. Tôi đúng là một con mèo tò mò 🤦🏻‍♀️

quyển sách mua 16 năm trước, mua vì thích giải newbery chứ không biết ngày nào sờ tới nó vì nghe công chúa, học viện công chúa là loằng ngoằng rồi, mình không chịu được 🙂. Nghĩ thấy mình thật vô lý, nếu đã không chịu được thì đừng rước về nhà, rước về và không biết có sờ tới không nhưng vẫn rước. Con người gì cố chấp, phi lý. Rồi ngày dọn sách cũng đến, phải đọc để còn đẩy đi. Mang ác cảm với công chúa, học viện..., phải cố tự thuyết phục mình, đọc như bình thường xem nào, mạnh dạn khách quan lên; ban đầu đọc giết thời gian; ngờ đâu càng về sau, câu chuyện mang hơi hướm cổ tích này lại càng đọc được. Hình như nó là một series, nhưng bảo đọc quyển tiếp thì tôi sẽ không, nếu biết trước nó là series thì không chắc tôi đọc, kinh nghiệm cho thấy quyển đầu series mà hay thì các quyển sau dễ tạch, còn nếu quyển đầu mà tạch thì các quyển sau 50:50 😛

tiểu thụ nhân

một câu chuyện phiêu lưu, ngụ ngôn về thế giới tự nhiên cây cỏ côn trùng và cách con người cư trú trong đó. Mở quyển sách bước vào thế giới câu chuyện của Tobie Lolness, nơi các tiểu thụ nhân chỉ cao lớn chừng một mi-li-mét rưỡi [hoặc hai mi-li-mét là to cao lắm rồi] với những công việc như chăn nuôi rệp son, hút sữa ấu trùng...; họ được phân chia theo lối, những người giàu sống trên cao những ngọn cây, người nghèo khó trú thân ở cành lá, tộc người Trụi ngoài rìa thì ở dưới lớp cỏ... Truyện phiêu lưu và lại được viết bởi một nhà văn Pháp thì motif nhân vật chính, tất nhiên, là các chàng hiệp sĩ, ở đây là Tobie và các bạn; những người ở phía bất trị hay những bộ óc đã đi quá xa, là những nhà khoa học nghiên cứu về tất tật mọi thứ, nhạc sĩ, nhà thơ..., như bố của Tobie - nhà khoa học Sim Lolness, và, không thể thiếu, những kẻ cai trị trên đường truy đuổi người anh hùng dưới cái nhìn gom những kẻ bất trị, người yếu thế... để dễ bề kiểm soát, phục vụ cho nhóm thống trị 

đằng sau cuộc phiêu lưu trong thế giới tiểu thụ nhân đầy chất thơ của Timothee de Fombelle là những suy tư về sự chung thủy, lòng khoan dung, lẽ công bằng, tình yêu tình bạn và sự gắn bó giữa các tộc người, sự kính ngưỡng với tự nhiên và trí tuệ bản năng của tất tật sự vật trong thế giới ấy. Gấp sách lại, khép lại câu chuyện Tobie Lolness, người ta không nhìn thế giới cây cỏ như trước được nữa, thật khó hình dung cái nhìn ngây ngô đã từng tồn tại; đây có lẽ làm cảm giác chung mỗi khi hiểu thêm chút ít một về tự nhiên

"nhìn từ phía các thiên thần, những ngọn cây như thể chùm rễ uống lấy bầu trời" [Rilke]

ps. phần một Ngàn cân treo sợi tóc viết hay hơn hẳn phần hai Đôi mắt Elisha dù phần hai kịch tính hơn

Louis Sachar

đọc Holes - Những cái hố lâu rồi, sau đó Bước nhỏ vào đời [đều cùng 1 đơn vị làm sách, tên Thương Huyền], có thể xem là phần tiếp nối của Những cái hố [nhân vật chính là 2 cậu thiếu niên khác, cũng từ trại cải tạo thiếu niên ở Holes mà ra]. Quá thích ý tưởng mỗi đứa trẻ 15-17 tuổi trong trại cải tạo phải chịu hình thức lao động như tra tấn: mỗi ngày phải đào một cái hố cao bằng cái xẻng 1.5m, các chiều còn lại của cái hố cũng phải đủ cho cái xẻng quay ngang; dưới bầu trời chỉ có nắng nóng, trên một vùng đất như dính lời nguyền, khô hạn không mưa không có nguồn nước để có thể tắm táp quá 4', chưa kể tới rắn đuôi chuông, bọ cạp [Holes có nhắc đến thằn lằn đốm vàng gieo cái chết chắc chắn chết, nhưng không biết loài này có không nhỉ, vì thấy khoa học bảo chúng không độc], đào tới lúc nào xong 1 hố mỗi ngày thì mới được nghỉ... như tự đào hố chôn mình. Chúng nói, cái hố đầu tiên bao giờ cũng khó nhất. Rồi chúng lại nói, cái hố thứ hai mới là hố khó nhất [vì, sau cái hố đầu tiên, cơ thể đau đớn vô cùng, lại tiếp tục những đau đớn thể chất khác]. Rồi chúng nhổ nước bọt vào cái hố mỗi khi ngày đào hố được dừng lại, tức chúng đã hoàn thành cái hố của mình và vỗ vai nhau: cái hố nào cũng là cái hố khó nhất vì công việc địa ngục này dường như lặp lại đến vô tận etc.

nên khoảng 7-8 năm sau, có bản dịch mới Holes - Hố, tôi lại mua tiếp, lại đọc. Chưa dừng lại, khi thấy hiệu sách quen bán Holes, ấn bản kỉ niệm, tôi lại mua tiếp. Và đêm qua tôi phải đọc Holes vì đã mua nó, tôi phải thực hiện cam kết đi vào lòng đất của mình: hễ cứ là sách tôi mua vào nhà thì tôi phải đọc bằng hết

letter to my mother

lão công tử gửi kèm quyển sách vào cùng các phong chocolate, quyển sách cũng không phải lão chủ định mua; không ngờ chính nhờ nó mà bánh kẹo lão gửi tú ăn lần này lại là đợt bánh kẹo tú ưng ý mỹ mãn nhất

vừa mở quyển sách ra, đọc trang đầu tiên, đúng là Simenon của tôi rồi. Cứ thế ngồi đọc giữa trưa Hà Nội 45 độ xê, quyển sách 57 trang hết trong nháy mắt. Viết về bố mẹ trên giường bệnh, hay, ngày cái chết đến dịu dàng, hay, đó là thời điểm nhà văn nhất định phải viết gì đó về người đã từng nằm kia, đã hiện diện "you were still a stranger to me"... đến lúc này tôi chỉ nhớ được Simone de Beauvoir với Một cái chết rất dịu dàng, Paul Auster qua Khởi sinh của cô độc [nhưng mà quyển nào của Paul Auster mà chẳng hiển hiện hình bóng một người bố], còn Camus Người xa lạ thì không nhằm đến hình ảnh bố mẹ trong suy nghĩ của một người nhìn lại cả cuộc đời làm phụ huynh hiện diện trong cuộc đời người con, Người xa lạ là cái phi lý chung của đời người. Có lẽ phải tìm đọc Pedigree của Simenon 

những ngày nắng nực đỉnh điểm như thế này, buổi trưa chính là thời gian đọc sách hưởng thụ của tôi vì đường phố rất vắng, mọi người đã vào hết điều hoà hoặc đang ở đâu đó lánh nắng nóng; chỉ còn mình tôi trưa vắng không ngủ như mọi ngày, ngồi hay nằm oằn èo giữa nhà đọc sách, với cái quạt trên cao quay quay, mồ hôi nhớp nháp trên da nhưng tôi vẫn khoẻ mạnh tỉnh táo không lờ phờ vì sức đốt của mặt trời :)

Hattie big sky

bây giờ có cho 1 mình nhận thừa kế quyền sử dụng đất một mảnh đất công có điều kiện [1, phải xây nhà và dựng hàng rào quây đất, 2, phải trồng cây 1/8 diện tích, 3, hoàn thành trong 3 năm kể từ ngày nhận đất], diện tích khoảng 300 mẫu, cỡ 100 ha, ở một vùng đất "bánh vẽ" thì tôi cũng chịu, ngang với bảo gánh nợ xấu ngân hàng trên vai

thế mà Khoảng trời mênh mông viết dựa trên câu chuyện có thật về bà cố của tác giả [nên câu chuyện tái hiện cả làn sóng bài xích người Đức ở Mỹ, dịch cúm Tây Ban Nha, những người Mỹ đi lính chiến đấu ở chiến trường Pháp...]. Hattie trong truyện 16 tuổi sống cảnh sớm mồ côi bố mẹ, nay đây mai đó ở nhờ nhà họ hàng, với 400 đô bố mẹ để lại, 1 con mèo, 1 quyển sách nông nghiệp cơ bản cùng vài vật dụng... tiến thẳng đến vùng đất cằn cỗi khắc nghiệt Tây Montana với lòng hân hoan hy vọng tràn cung mây "mảnh đất của mình". Khác với Hattie trong truyện, người đã không nhận được quyền sở hữu đất công thì, người bà cố của tác giả đã hoàn thành các hạng mục điều kiện, không phá sản [phần lớn những người nhận đất công thời điểm ấy đều phá sản, khánh kiệt] và nhận được quyền sở hữu đất

câu chuyện diễn ra vào những năm đầu thế kỷ 20 ở Mỹ với làn sóng nhận đất công như một cách khuyến khích mở rộng đất đai sinh sống, cơ hội cho mỗi người đang mong muốn có kế sách sinh nhai, còn chính phủ thì muốn mở rộng mạng lưới đường sắt. Hơn 1 thế kỷ trước có một cô gái trẻ đã làm được điều như vậy, một tinh thần tiên phong và nghị lực phi thường

chứ tôi thì... đi đóng cửa sổ thôi, trăng sao gì nữa, trời sắp mưa rồi. Đôi vai này không ngoan, hay căng cứng đau mỏi cổ vai gáy, nhưng sợ mưa gió như thường. Một nhân vật trong Nausea của Sartre có nói đại ý, khoảnh khắc ngay khi bắt đầu, phải nhảy ngay, ngay, xuống vực thẳm, bởi nếu nghĩ thì sẽ không làm :))); điều này không chỉ đúng với tình yêu, mọi passion nhớ :))); mà tôi thì lười, sự lười thì luôn đi kèm lìu tìu, chỉ có lười nhác là lên hương vĩnh cửu không suy suyển thôi ha ha ha. 2 năm trước tôi tính bỏ nhà đi hẳn tìm đường cứu mình, bạn bảo lên Lai Châu có đất mặt đường [hay qua Yên Bái ở đồi sẵn người quen etc.], có nhà, ở hẳn được [họ lại mong quá], có 1 đêm với chuột thôi [không nói gì đến rắn :)))] đành lủi thủi về lại HN cãi nhau với bố tiếp đòi quyền sống chết. Hèn, được cái thật thà thẳng thắn thừa