tản cư

bộ ba tiểu thuyết về thực trạng tản cư: Đất [Ngọc Giao], Ung thư [Thanh Tâm Tuyền] và Trăng nước Đồng Nai [Hiếu Chân Nguyễn Hoạt] 

Đất trong cái nhìn của những người nông dân đất Bắc, tuyệt vọng bí bách trước thời cuộc tao loạn. Ung thư với những người trẻ lựa chọn mỗi người một con đường một ý thức, như bầy chim mất tổ và vỡ mộng; tính chất vỡ mộng tạo không khí dồn nén ngột ngạt lùng bùng ung nhọt muốn phá văng thực tại. 

còn Trăng nước Đồng Nai, có lẽ là tiểu thuyết mang dân tộc tính nhất trước giờ tôi đọc trong chủ đề đất nước ba miền Bắc Trung Nam, mà chủ yếu ở đây là 2 đầu Bắc Nam [một người lười tìm hiểu lịch sử như tôi, có thể phải tìm cách tiếp cận lịch sử qua tiểu thuyết, nhưng không phải tiểu thuyết lịch sử]. Truyện xoáy vào mạch chính, chuyện tình của một anh giáo 36 tuổi người Bắc di cư vào Nam với một cô gái đôi mươi người Biên Hoà, lấy mạch truyện ấy để thâu những cái nhìn về thời cuộc, lý tưởng, chế độ của con người Việt Nam bất kể họ là người Bắc kì hay người miền Nam Việt Nam tự nhận mình là người Việt và gọi người Bắc là người Bắc "ngoải vào" "di cư" hay người ngoại kiều. Với mạch xoáy chính như vậy nên không khí truyện không mang cái tuyệt vọng triệt lộ của Đất, cũng không vỡ mộng bệnh tật phá văng của Ung thư, mà nó mang không khí của trăng nước gió liễu, cái nhìn muốn hiểu muốn cảm thông nối liền hoá giải để mỗi người lại xanh cây bén rễ có cội rễ một lần nữa 'xây tổ'; cũng chính vì mạch chính như vậy nên những gì cần thiết đã được cài cắm vào xuyên suốt các đầu chương, câu thoại, suy nghĩ của các nhân vật; thành ra đoạn kết viết dồn quẩn, tác giả không còn tính đến tham vọng giải quyết tới cùng tâm lý các nhân vật chính [dù nhân vật chính Cẩn là nhân vật luôn không cần giải quyết gì, một nhân vật quá tĩnh vì đi qua cầu rồi] hay tham vọng một cái kết khép lại 2 chương áp chót nhiều biến chuyển... dường như những gì cần thể hiện cái nhìn và thái độ trước bối cảnh lịch sử như vậy đều đã được viết ra hết rồi. Quyển Trăng nước Đồng Nai khó lòng được xuất bản chính thức bất kỳ ở ngạch nào, với những quan điểm và cái nhìn thực tại về chính trị, lịch sử của nhân vật trong truyện cũng như câu chuyện được kể về những con người tản cư di cư... khó lòng thoát kiểm duyệt vì nó bộc lộ quan điểm rõ rành quá [về Hiếu Chân Nguyễn Hoạt có thể tìm được một số bài viết, thông tin trên internet, khó lòng xuất bản Trăng nước]

Trăng nước Đồng Nai là QSKB trong CTXB 2023 của XBK. Tôi đã mong đợi QSKB kì này là Khái Hưng Chàng Lẩn Thẩn chẳng hạn, nhưng khi nhận được sách là Trăng nước Đồng Nai tôi có chút ngạc nhiên; đầu tiên là phải mở bìa vào trong mới biết tên quyển sách, 10' sau vô tình chụp ảnh sách tôi mới nhìn bìa sau và biết tên sách được in ở bìa sau cùng một loạt tên tác phẩm tác giả [giống trang cuối và trang bìa sách trước 75 in giới thiệu tác phẩm chuẩn bị ra mắt etc.], khi nhìn thấy bìa sau và nhìn dàn trang thì biết, quyển sách đã không liên quan với phong cách sách XBK trước đó. Đây là quyển thứ 2 [Nàng tình nhân hờ của Balzac là quyển 1], sách XBK có cách dàn trang này, nhiều dòng trong Trăng nước Đồng Nai nhìn tưởng đang đọc thơ [Nàng tình nhân hờ khổ sách rộng hơn nên dàn trang nhìn không lộ] vì cuối mỗi dòng nhìn trượt từ trên xuống là lố nhố thò ra thụt vào; văn bản được chỉnh sửa chính tả theo lối hiện hành nhưng còn sót nhiều, lỗi typo [sót tổng khoảng 30-35 lỗi, chưa kể những lỗi văn bản viết hoa viết thường không thống nhất; và 1 chỗ nhầm tên nhân vật, 1 chỗ nhầm chàng/nàng khả năng bản gốc đã nhầm]

nên tôi có nói đùa với một người bạn sách rằng: bộ ba Đất - Ung thư - Trăng nước Đồng Nai [tôi liệt kê theo trình tự thời gian 3 tác phẩm xuất hiện trở lại với trình hiện đang có] không thoát được nước cờ của định mệnh, tiếp tục gặp những chao lắc của lịch sử [ở đây là lịch sử nhà xuất bản]. Đất ra đời lúc khép lại giai đoạn chưa kịp bung nở của nxb mới chào sân Thời Độ [bẵng đi, gần đây Thời Độ đã trở lại với 2 đầu của Bernard Shaw thì phải]; văn bản đã được xử lý bởi những người quá non tay [mà ngay khi đọc xong quyển sách, tôi nghĩ tại thời điểm mình đọc xong, tôi có lẽ còn hiểu văn bản hơn những người tạo ra nó; tôi đọc nó 1 lần, thò bút sửa 1 lần, soát lại sửa 1 lần nữa; rồi tôi chỉ biết kêu với người tôi nghĩ sẽ giải quyết được vấn đề, để thu sách về, không thành một thảm hoạ xuất bản; tôi hay đùa rằng Đất bị như thế "lỗi tại thằng đánh máy"] nên không đủ tiêu chuẩn để lưu hành, sau này nếu ai đó có phổ biến rộng văn bản Đất đó, thì sẽ thành vết loang nhơ của xuất bản tiếp tục nhân lên; thế nên số lượng Đất bị phát tán không nhiều, cũng có cái may. Ung thư ra đời lúc XBK ở điểm nở đẹp, mọi thứ đi theo chuyển động đúng, nhưng là QSKB nên số lượng không nhiều. Trăng nước Đồng Nai lại thụt đúng khấc chuyển giao nxb, quyển sách có lẽ lại được làm bởi những người chưa đủ kinh nghiệm, làm vội và vẫn với số lượng của QSKB nên cũng không nhiều. Rốt cuộc ít được biết đến vẫn là ít được biết đến, bắt gặp định mệnh trên đường chạy khỏi định mệnh, những con cờ trong bàn cờ số phận, nhìn được nước mở nhưng không đoán được nước kết; thôi thì giật một nước cờ...

"thôi về đi, tôi buồn ngủ quá" [TTT]; tôi đi ngủ thực đây 🙂