Monica Bellucci thế nào? Rất đẹp, biểu tượng sex (một thời) của
Ý. Cảnh cưỡng hiếp trở thành kinh điển trong Irréversible, Monica Bellucci vào
vai Alex bị một tay ma cô khống chế trong đường hầm, cưỡng hiếp và đánh đập, cảnh
quay liền và bạo lực tạo cảm giác đây là sự thật kinh hoàng, ta đang chứng kiến
một tội ác (dù như chia sẻ thì cảnh này được quay đúp, sau đó đã can thiệp kỹ xảo
để thành liền mạch). Người xem cảm thấy quá sức chịu đựng. Nhưng tôi biết rất
nhiều nam giới không chỉ xem nhiều lần và còn hứng thú với nó, bởi “đó là
Monica Bellucci mà”. Tôi hỏi nếu thay Monica Bellucci bằng một diễn viên khác
kém hấp dẫn hơn thì sao, vẫn thành thước phim liền kéo dài, vẫn chân thực như vậy
thì thế nào? “Không hẳn là do Monica Bellucci, chỉ là biết đây là tội ác, là
hành động kinh tởm nhưng không hiểu sao vẫn bị ám ảnh về mặt tình dục, và ghê tởm
mình vì bị kích thích bởi cảnh phim ấy”
Cảm giác về sự bất tuân cơ thể và trí óc sẽ được diễn giải
trong đoạn mở đầu của tiểu thuyết Lời hứa của bóng đêm. Brady là một phóng viên
tự do đang bí đề tài, một người bạn gợi ý cho anh làm đề tài về thế giới ngầm
ngành công nghiệp sản xuất phim khiêu dâm và móc nối cho Brady với một diễn
viên phim khiêu dâm xinh đẹp Rubis. Trước khi gặp Rubis, Brady vào địa chỉ
internet của Rubis và đập ngay vào mắt anh là đoạn phim Rubis bị cưỡng hiếp.
Brady cảm thấy nó quá sức chịu đựng của mình, nó là một tội ác, nó trái với mọi
giá trị mà anh có, nhưng không biết vì lẽ gì anh vẫn bị kích thích, bụng dưới
căng tức và trỗi dậy. Brady quyết định phải gặp Rubis, Rubis nhận lời gặp vì được
nghe rằng Brady khác những kẻ khác. Cô diễn viên đề nghị được thổi kèn cho anh,
nếu anh không phân vân khi từ chối, anh thẳng thắn từ chối thì có lẽ Rubis đã
không rút súng bắn thẳng vào mặt mình tự tử. Không, không có ai khác kẻ khác cả,
tất cả đều giống nhau, đều có những bản năng nguồn cội được chôn trong người
như những tế bào gốc nội sinh, đều mang trong mình bản năng thú tính được di
truyền từ nguyên khởi loài người.
Cảnh phim cưỡng hiếp trong Irréversible hay cảnh cưỡng hiếp
diễn viên phim khiêu dâm trong tiểu thuyết… giống những cú huých vào cái nhân
ác nói chung. Cả 3 tiểu thuyết Linh hồn ác, Máu thời gian, Lời hứa của bóng đêm
của cây viết trinh thám Pháp Maxime Chattam đều xoáy vào trọng tâm là cái nhân
ác trong mỗi cá nhân, cái ác sinh ra từ chính cái ác hay từ những vết rạn của
cái ác, dục vọng thống trị nhân tính và được ban phát dễ dàng như một loại
virus lây lan trong xã hội loài người. Cái nhân ma quỷ như một biểu hiện của lạc
thú bị chôn vùi, dục vọng, quyền lực kiểm soát, bản năng khởi thủy và là bản
năng mạnh mẽ nhất trong mỗi người.
Cả ba tiểu thuyết đều rất nhiều xác chết, bị tra tấn dã man
không biết phải nói gì hơn là thi thể của các nạn nhân bị cưa cắt phá hủy, thịt
da con người bị biến thành thứ bầy nhầy không còn nhân dạng. Và tất cả hung thủ
đều đạt đến trạng thái khoái cảm vĩnh hằng khi nhìn thấy nạn nhân là những phụ
nữ, trẻ em bị đau đớn, thoi thóp trước khi chết. Một kiểu dục vọng, quyền uy dẫn
dắt chúng, tôn sùng thú tính hoang dã như những sứ giả của địa ngục, cửa địa ngục
đã mở thì đừng hòng thoát khỏi “đừng hy vọng gì nữa, một khi ngươi đã bước chân
vào đây” (Thần khúc – Địa ngục, Dante)
Linh hồn ác và Lời hứa của bóng đêm lấy bối cảnh ở các thành
phố, các bang của Mỹ còn Máu thời gian thì được lồng trong bối cảnh Ai Cập những
năm 1920 và Pháp những năm 2000. Bối cảnh ở mỗi tác phẩm đã góp phần thay đổi
phong cách viết của Maxime Chattam đáng kể. Người đọc rất dễ nhận ra nhà văn
Pháp viết Linh hồn ác và Lời hứa của bóng đêm với nhịp độ nhanh như trinh thám
Mỹ, nhanh hơn hẳn nhịp độ của Máu thời gian được viết trong bối cảnh Pháp và Ai
Cập. Để biết về nguồn gốc của cái ác, người ta phải hóa thân vào nó như đang mò
mẫm đến chính những dục vọng sâu xa của mình. Vô hình trung chính ta gõ cửa địa
ngục, đi con đò qua sông Styx, mở cửa cái Giếng-nơi chôn chặt những điều cấm kỵ
không thể thổ lộ với ai, những nỗi sợ hãi và dục vọng xấu xa… và ta nhập làm một,
ta trở thành kẻ sát nhân, một cách nào đấy ta chỉ có thể lấy lại sự cân bằng
trong bóng đêm: muốn nắm bắt được cái xấu xa bệnh hoạn ta buộc lòng phải hóa thân
thành nó; muốn tiêu diệt nó ta buộc lòng phải đi sâu ngóc ngách vào trong mình,
cố thử hiểu về chính mình một lần thật sòng phẳng. Luôn có một cái giá phải trả
khi đi qua sông Styx
Nói riêng về từng tiểu thuyết, tôi may mắn vì thói quen đọc
theo trình tự viết của tác giả và nhận ra Maxime Chattam viết lên tay ngoài
mong đợi.
-
Linh hồn ác lấy bối cảnh ở Mỹ nên tiểu thuyết
trinh thám này được viết bởi một cây viết Pháp nhưng câu chuyện và kỹ thuật viết
đặc Mỹ. Tuy nhiên có một nhược điểm nhỏ thôi, đó là Linh hồn ác không có cao
trào, nhịp điệu đều đều dàn trải hơn 650 trang sách dù cốt truyện tương đối cuốn
hút, có thể chấp nhận được vì đây là tiểu thuyết thứ 2 của tác giả. Một người đọc
trinh thám có chút kinh nghiệm có thể chỉ ra ngay 2 lỗ hổng trong truyện: 1, Sau
khi có kết quả DNA nước bọt ở đầu lọc thuốc lá trùng với DNA của một hung thủ
đã bị găm một viên đạn vỡ sọ chết thì chỉ còn duy nhất một khả năng là hung thủ
đã chết và hung thủ hiện tại là anh em song sinh, vậy nhưng không có quá trình
điều tra ngược lại nhân thân để từ đó dẫn đến được kẻ chủ mưu. 2, Anh thanh tra
Brolin được xem là khá nhạy cảm trong tư duy và nắm bắt cảm xúc của các đối tượng,
nhưng khi tiếp xúc với kẻ chủ mưu trong hình hài một ông già lơ ngơ kém phát
triển trí tuệ, chứng kiến lão vung rìu chặt phăng đầu một con gà, nhát chặt
nhanh và tàn nhẫn đến mức con gà vẫn còn tiếp tục chạy khi đầu bắn ra một nơi
khác… hành động như vậy không phải của một người có nhân tính thông thường. Vậy
nhưng anh thanh tra đã bỏ qua không theo sát lão.
-
Máu thời gian được xuất bản ở VN muộn nhất nhưng
được viết sau Linh hồn ác khoảng 4 năm, tác giả viết lên tay thấy rõ. Như lời bộc
bạch đầu sách, tác giả viết khi nghe nhạc và đúng là Máu thời gian có nhịp điệu,
cao độ và khoảng trầm khác hẳn với tính chất đều đều ở Linh hồn ác mà vẫn rõ chất
văn trinh thám Pháp, rất nhiều khoảng lặng trầm thong thả. Kỹ thuật viết tiểu
thuyết lồng trong tiểu thuyết, quyển nhật ký của một thám tử viết ở Ai Cập những
năm 1920 và câu chuyện hiện tại diễn ra trên đỉnh Mont-Saint-Michel (Pháp). Độc
giả tinh ý và nhạy cảm không khó lòng nhận ra hung thủ vụ của chuỗi tội ác ở Ai
Cập và nhân vật ở thời điểm ấy là ai ở hiện tại… nhưng vẫn bị những pha đan cài
gây cấn của tác giả dẫn đi, buộc lòng giở trang từng trang để đi theo hành
trình khám phá sự thật đằng sau bức màn cái ác. Ở Máu thời gian (hay bất cứ tiểu
thuyết nào dùng tiểu thuyết trong tiểu thuyết) thì tôi lại muốn một lần nữa tỏ
lòng ngưỡng mộ Italo Calvino với Nếu một đêm đông có người lữ khách, nó cho thấy
việc người đọc kết liễu nhân vật của nhà văn và xây dựng một khả thể khác thú vị
thế nào.
-
Lời hứa của bóng đêm được viết sau Máu thời gian
và là tiểu thuyết viết khá hơn cả trong 3 tiểu thuyết được dịch ở VN. Quay trở
lại với bối cảnh ở các thành phố, các bang của Mỹ. Nhịp độ rõ nét, cao trào và
diễn biến nhanh. Câu chuyện về thế giới ngầm ngành công nghiệp phim khiêu dâm,
về cuộc sống “cộng đồng chuột chũi” dưới những đường cống ngầm xuyên thành phố…
Cũng không mấy khó khăn để nhận ra kẻ chủ mưu ở ngay 1/3 truyện nhưng câu chuyện
quá khốc liệt, một thế giới chưa từng được biết đến được phô bày nên độc giả
bám trụ tới cuối cùng và tự hỏi những thực tại tội ác của con người có phải luôn
nằm ngoài cả sức tưởng tượng kinh dị nhất không. Trong 3 tiểu thuyết thì đây là
quyển có tâm lý nhân vật tôi thích nhất, câu chuyện mới lạ nhất nhưng mẹ kiếp,
tôi kinh tởm chính mình vì những tội ác trong truyện lại trở thành thứ thu hút
tôi. Fuck my life. Trong truyện có đề cập đến cuộc sống của cộng đồng chuột
chũi, quyển The mole people của Jennifer Toth, chắc tôi phải tìm đọc quá L
-
Các nhân vật trong sách rất có gout đọc, cô sinh
viên thích David Lodge này, anh thanh tra thích Paul Auster này J, và ngay cả những tâm
hồn tăm tối nhất, họ lấy Thần khúc của Dante làm bản đồ chỉ dẫn đường :) [Fuck
my life]. Rất nhiều nhân vật tôi thích trong 3 tiểu thuyết này vì đơn giản
thôi, tôi thấy hình ảnh của mình. Nhân vật nữ thích nhất là nàng Jezabel xinh đẹp
ở Ai Cập, đàn bà tinh tế nhạy cảm và ý thức được thế mạnh của mình quyến dụ
vãi. Nhân vật nam thích nhất là nhà báo Brady, chỉ khác duy nhất nếu tôi là
Brady, tôi không giấu vợ sự thật, quan niệm của tôi với bất kỳ quan hệ nào là
thẳng thắn và có niềm tin, anh này mà không giấu vợ thì chắc chả có tiểu thuyết
đọc đâu nhỉ J
Mỗi người sinh ra phải dần làm quen và tập với suy nghĩ ta
sinh ra không phải để hạnh phúc. Ta là con người không trắng không đen không gì
ngoài không màu sắc rõ ràng như mọi sinh linh trên hành tinh này và phải vất vả
tranh đấu để không lạc đường vì mù quáng trước màu này hay màu kia. Trước khi
tìm lại được sự cân bằng, ta buộc lòng phải chấp nhận có những lúc, thậm chí rất
nhiều lúc ta dần nhuốm màu của nơi ta đi chệch hướng. Con người với những bản
năng cội nguồn khốc hại sẽ tạo ra những sai lầm, tội lỗi và việc sống là để dọn
dẹp thế giới. Quái vật có tồn tại, nó tồn tại dưới hình thù của con người với
những bản tính xấu xa, với những chứng bệnh, những virus bị nhiễm trong quá
trình sống mà không có hy vọng thuyên giảm. Bản thân sự sống mang trong mình
cái ác, sinh ra đã ác hay trở nên ác không cách xa nhau mấy nhỉ J. Đi đến cùng có tìm ra
được cách chung sống tốt đẹp với sự bệnh hoạn nhỏ nhoi còn sót lại trong người
hay không J.
Ngọn lửa âm ỉ như một thứ mặc định rồi bùng cháy mỗi khi lạc đường làm sao để
nguôi ngoai J,
chỉ còn cách vét sạch oxy của sự cháy ấy bằng một vụ nổ thật lớn để dập tắt tất
cả. Và để sau cơn thổi bùng, cõi lòng ta được giũ bụi và tĩnh lặng cân bằng trở
lại.
Tôi gọi tất cả những điều này là thu dọn thế giới.