lịch sử

Khi con người trao lý tính cho lịch sử thì thường biến lịch sử thành trò bịp bợm có lợi cho mình. Lịch sử tồn tại được là nhờ những đôi mắt quan sát nó, có lịch sử chân thực không, đôi mắt nào đủ tự tin và cái nhìn độc đáo Bốn tiểu thuyết và một tập truyện ngắn của Lý Nhuệ đều là những câu chuyện lịch sử - câu chuyện, tất nhiên có thể hư cấu, nhưng tình tiết thì không thể bịa đặt. Đọc Lý Nhuệ luôn là bầu không khí tĩnh, lặng gió, dễ chịu vô cùng nhưng bi thương âm ỉ, đôi khi nóng giãy cùng cực Lần cuối cùng tôi đọc Lý Nhuệ cách đây 8 năm, lần đọc này chỉ có Cây không gió là đọc mới, tôi đọc theo trình tự sáng tác: - Tập truyện ngắn: Đất dày (Hậu thổ), 1989 - Tiểu thuyết: Chốn xưa (Cửu chỉ), 1992 - Tiểu thuyết, truyện dài: Cây không gió (Vô phong chi thụ), 1994 - Tiểu thuyết: Ngàn dặm không mây (Vạn lý vô vân), 1996 - Tiểu thuyết: Ngân Thành cố sự, 2002 Thôi viết ngắn gọn thôi vì tầm này ai đọc Lý Nhuệ nữa, sự đọc thì vô cùng riêng tư, người đọc luôn giữ lấy sự đơn độc tinh thần, ghét sa cạ bầy đàn, đua theo, riêng tư như tình dục ấy, kể cả có chơi three-some hay gì thì cũng có giới hạn rất rõ ràng và vẫn cứ là riêng tư. Nên tầm này ai còn đọc Lý Nhuệ 🙂 • Tôi vẫn thích tập truyện ngắn Đất dày nhất, văn đẹp, chậm rãi, các truyện ngắn đơn giản nhưng chọn tình tiết để xoáy vào thì sắc và chắc, giàu hình ảnh, chân thực… đọc dễ chịu vô cùng. Đi qua một vài câu văn đầu tập Đất dày đã có ngay thứ khoan khoái được thả lỏng người, một cảm giác bằng lòng thư thái giữa trập trùng núi non và cao nguyên lộng gió [núi Lữ Lương], người ta như đứng từ xa bình thản nhìn lại những khôi hài vô lý hoang đường bi kịch của lịch sử, của Đại cách mạng văn hóa • Với tôi, nỗi buồn chính là Ngân Thành cố sự và Chốn xưa [khóc hay không khóc được thì người ta vẫn cứ phải ngẩng mặt nhìn trời xanh một tị], cả hai đều chọn Ngân Thành [một địa danh hư cấu], dòng Ngân Khê làm bối cảnh câu chuyện diễn ra, xoay quanh các gia tộc lớn [rất nhiều tình tiết xoay quanh dòng họ của tác giả] với nghề làm muối, sự biến động của con người trong dòng chảy lịch sử từ đầu thế kỷ 20-giai đoạn cuối phong kiến [ở Chốn xưa là đến tận khi người ta có quãng dài để nhìn lại Đại cách mạng văn hóa]. Tương lai và vận mệnh của họ đều thành nạn nhân của vòng tròn bất tận gồm những cuộc lật đổ, cách mạng, phản cách mạng, đấu tranh, thảm sát... Chốn xưa ướt át hơn và có lẽ sẽ dễ lấy lòng người, nhưng Ngân Thành cố sự viết sau Chốn xưa 10 năm mới thực là câu hỏi lớn, lịch sử là gì, trong dòng chảy lịch sử thì con người là gì, đối diện với thời gian sinh mệnh là gì. Những gì mà hai tiểu thuyết này gợi ra, quạnh quẽ vô cùng, trời đất thì dài lâu vĩnh cửu, nhìn phía trước người xưa vắng vẻ, ngoảnh về sau quạnh quẽ vắng bóng người, tất cả là giả và tất cả cũng đều là thật, và nó thuộc về những người Trung Quốc còn sống và đã chết. • Rất nhiều người ấn tượng Cây không gió, tôi gộp chung Cây không gió và Ngàn dặm không mây vào làm một vì cách viết chương tiếp chương, mỗi chương là một nhân vật xưng tôi / mình tự sự, câu chuyện cứ nối tiếp câu chuyện như các nốt nhạc trong bản nhạc, giàu nhạc điệu, cách viết rất táo bạo của một Lý Nhuệ khác, ra khỏi khung của mình. Cây không gió diễn ra ở một làng người lùn, cả làng lấy chung một cô vợ lành lặn bình thường, lùn cũng là người, không lùn cũng là người, là người phải gánh tội của con người, không thể thoát khỏi sự cô đơn, không sao tránh được tuần tự: con người sống ở đời, sống cũ sống mòn rồi được mặc cho bộ quần áo mới, nằm vào cỗ quan tài mới, thế là chết và tất nhiên, bị dòng chảy lịch sử nhào nặn; đường đời, đang sống là những người chưa đi đến cuối đường, chưa đi đến cuối đường thì chưa thể nhìn thấy cái gì, tất cả những người chết đều đi đến cuối đường, nhưng mà có nhìn thấy gì lúc ấy thì cũng không cần thiết nữa rồi vì mẹ kiếp, cố gắng mấy thì ích chi nữa, kiếp người thật ra cũng một chữ thôi, là ‘khổ’ hay ‘tội’ thì khác gì nhau. Ngàn dặm không mây, Lý Nhuệ đưa người đọc quay về núi Lữ Lương, cũng cách viết như Cây không gió nhưng chậm hơn, không đa dạng âm thanh, đọc Ngàn dặm không mây luôn có cảm giác ngày lại ngày đối diện với sự câm lặng của dãy núi Ngũ Nhân Bình trải dài, nó đẩy không chỉ nhân vật chính-thày giáo trẻ mà cả người đọc vào sự cô độc, tĩnh lặng không người thấu hiểu, không sao lý giải nổi • Có bóng dáng của gia tộc Lý Nhuệ trong các trang viết, ông gắn mình vào núi Lữ Lương và Ngân Thành địa danh hư cấu, nhưng ông không viết lịch sử dòng họ, hay viết về một vùng núi, một thành, một chuyện. Ông viết về con người, về sinh mệnh, và về Trung Quốc. Nên đọc các bài phỏng vấn, lời bạt cuối sách [lâu rồi sách NN không có phần này nhỉ] Thời đại nào mà chẳng là hai vai nâng cái đầu cột gỗ không mọc rễ không đứng vững được lịch sử như năm tháng dài lâu, vần vũ đất trời, luân hồi sống chết lẽ nào thoát vòng luân hồi, nhìn người khác và người khác nhìn