Đỏ. Đen. Xám

Những con chim hồng hộc (Trương Nhung) nguyên tác Wild Swans (Jung Chang) là cuốn tiểu thuyết kiêm hồi ký tóm lược lịch sử Trung Hoa từ những năm đầu thế kỷ 20 đến cuối thập niên 70 của thế kỷ 20. Cuốn sách không nhiều tính văn chương nhưng đã dựng nên khái quát bức tranh Trung Hoa trong suốt chiều dài lịch sử 80 năm của thế kỷ 20 trong đó đỉnh điểm thảm khốc là Đại Cách mạng Văn hoá (1966-1976) dưới thời Mao Trạch Đông và những hệ lụy của nó. Thông qua giọng kể của nhân vật tôi (Trương Nhung) về cuộc đời của bà ngoại tác giả từ lúc còn bé bị đè ra bó chân, rồi cuộc đời lý tưởng của bố mẹ tác giả (những cán bộ nhiệt huyết) cho đến số phận gia đình tác giả trong Đại Cách mạng Văn hoá và sau này (1983) khi tác giả đã định cư ở Anh, các em trai và em gái bà đều là những trí thức, doanh nhân ở Anh và Pháp. Năm 1988 trong một lần mẹ tác giả sang Anh thăm con, lần đầu tiên bà đã kể hết về cuộc đời bà, cuộc đời của mẹ bà cho con gái nghe, sau đó Trương Nhung đã ngồi để mặc cho ký ức tái hiện và nước mắt choán đầy tâm trí, bà viết Wild Swans - Những con chim hồng hộc. Một câu chuyện rúng động khốc liệt mà khi đọc ta không thoát khỏi suy nghĩ rằng, những điều hoang đường này được coi là hiện thực ư, những điều hoang đường này chính là hiện thực được sao. Dưới một nền độc tài như của Mao, nơi người ta giấu và chế biến thông tin, phần lớn dân chúng bị cuốn vào thế giới viển vông điên rồ, một người bình thường mà còn tin vào kinh nghiệm hay kiến thức của chính mình là một điều rất khó. Lờ hiện thực đi rồi đơn giản đặt niềm tin vào Mao thì dễ sống, ngừng lại để suy nghĩ hay ngờ vực chính là chuốc rắc rối vào người, ngôn ngữ của mỗi người dần thoát ly khỏi hiện thực cùng trách nhiệm và ý nghĩ thật của họ. Bản tiếng Anh hơn 800 trang, bản dịch tiếng Việt 460 trang, có thể đã bị cắt đi rất nhiều, là cuốn sách được viết như hồi ký, bản dịch của bác Trần Đĩnh gần như không được biên tập nên không thể xem là tốt [năm xưa tôi bắt chước thân yêu đọc nó, ebook thôi, tôi lại cứ tưởng chất lượng văn bản không cao do gõ máy, cũng 10 năm rồi mà, giờ cầm sách đọc thì hoá ra là sách được biên tập chưa tốt], không nhiều tính văn chương, phần lớn là các sự kiện, mốc thời gian để người đọc hình dung về Trung Hoa trong thế kỷ 20 Đoạn dưới đây là đoạn áp chót của cuốn sách, trang 455, năm 1978 khi tác giả 26 tuổi, chuẩn bị lên máy bay sang Anh học tập: “Tôi suy ngẫm về hai mươi sáu năm tuổi đời của tôi. Tôi đã nếm ưu đãi, đấu tố, tôi đã dũng cảm và đã sợ sệt, tôi đã thấy lòng tốt và trung thực cũng như những đáy sâu của sự xấu xa của con người. Trong các đau khổ, đổ nát và chết chóc, trên hết tất cả tôi đã biết đến tình yêu thương và bản lĩnh không thể hủy diệt để sống sót và truy tìm hạnh phúc của con người” Trong một trưa hè Hà Nội nắng nóng đường phố không một bóng người, tôi đang đọc dở cuốn sách này và nhắm mắt thiếp vào giấc ngủ, tôi mơ mình và gia đình là những đen những xám trong con mắt đám đông cho mình là đỏ, chúng tôi là những kẻ bị đưa ra trước cuộc đấu tố, bị vu cho những việc mình không làm, bị sỉ nhục, bị cạo đầu âm dương bị đánh đập bị đeo bảng chữ vừa đi vừa quỳ lạy trên đường phố bị lục soát nhà đốt hết sách vở. Tôi ngẩng phắt đầu dậy ướt hết tóc tai người ngợm và lập tức muốn đi vệ sinh :’) Cách mạng là do con người làm thì tất nó phải có đầy những thất bại của con người, một xã hội tiến bộ là nơi người ta có thể giữ cho mình khác mọi người, sự khoan dung với cái đối lập với những người có ý kiến trái chiều mới làm nên tiến bộ. Hẳn ai đã từng học chính trị Mác Lê cũng nhớ câu thuộc lòng rằng, mâu thuẫn là động lực và tiền đề của phát triển, nhỉ [tôi mang máng nhớ như thế]. Mức độ chấp nhận cái khác biệt của xã hội càng lớn thì tự do cá nhân càng cao, xã hội càng đáng mơ ước. Và như thế thì mới tiệm cận dần cái “chân” được 😜 #Wild_Swans #Jung_Chang #Những_con_chim_hồng_hộc #Trương_Nhung