lam

đọc The Giver - Người truyền ký ức khoảng 11-12 năm trước, thì mãi gần đây mua Tìm lại màu xanh tôi mới biết The Giver là bộ tứ: The Giver [Người truyền ký ức] - Gathering blue [Tìm lại màu xanh] - Messenger - Son. Bộ tứ thuộc dòng dystopia viết cho thanh thiếu niên, câu chuyện về các Cộng Đồng được xây dựng với lý tưởng hoàn mỹ - Cộng Đồng Utopia: một Cộng Đồng con người không cảm xúc đau khổ, mỗi người chuyên biệt một nhiệm vụ công năng riêng, kể cả việc sinh con; hay một Cộng Đồng chỉ toàn người khoẻ mạnh, những người ốm yếu bị cho là "hỏng" là tốn nơi ở của Cộng Đồng sẽ bị đi ra vùng đất dành cho người chết và thú dữ... nhưng chính vì lý tưởng xây dựng utopian nên Cộng Đồng mới thành dystopian. Nương theo tự nhiên là bản thiết kế hoàn mỹ toàn vẹn nhất, điều này như một lẽ tất yếu đương nhiên, thuận tự nhiên thì tự nhiên sẽ thuận, thế giới luôn có các cặp đối cực song hành nhau, nhờ có nhau mà chúng tồn tại với đúng giá trị, ý nghĩa của chúng: duy trì bảo toàn sự cân bằng nhất định cho một tồn tại chung và duy nhất. Nắn tất cả theo chiều hướng tốt - tốt đẹp, tất cả những ý tưởng sửa đổi tự nhiên đều là những thứ gạch lát đường dẫn thẳng xuống địa ngục, nơi không còn bàn tay sáng tạo của tự nhiên, chỉ còn sức mạnh của mưu tính và đánh tráo

có những câu chuyện rất dễ đoán, bộ tứ The Giver là câu chuyện như vậy, thứ khiến ta trông mong nhiều nhất có lẽ là cũng như những tác phẩm dystopia khác, cái kết có thể một nhân vật chính nào đó lấy thân mình làm ranh giới giữa các đối trọng hay hỗn chiến/thiên tai cuốn trôi/thiêu trụi tất tật đi và con người học cách sống lại từ đầu, từ "không có gì", chẳng hạn. Nhưng Lois Lowry sẽ đi những ngả nào để đến kết chung ấy

[Đoạn này bỏ qua]: Vì tò mò nên tôi đã lướt qua 2 phần còn lại, hiện có lẽ phần cuối Son sẽ gắn với phần đầu The Giver nhiều. Cuối Tìm lại màu xanh, có một chi tiết gợi nhắc đến Jonas - nhân vật chính của The Giver, còn phần 3 Messenger [Người đưa tin] thì ai ai không cần chút cố gắng nào cũng hoàn toàn dễ đoán được nhân vật messenger chính là cậu bé Matt ở Tìm lại màu xanh. Cô gái Kira ở Tìm lại màu xanh từng suy nghĩ rằng, Cộng Đồng thu nhận mình một cách có tính toán ngay cả khi mình "hỏng" vì mình có khả năng kể và nắm bắt các câu chuyện trên vải thông qua mũi kim sợi chỉ, thổi hồn vào mũi kim sợi chỉ; rồi Thomas thì vì khả năng chạm khắc gỗ; còn Jo là giọng hát, trong giọng hát có sự hiểu biết; và tất cả họ không chủ định mình làm thế nào cho tới khi bắt đầu tiến hành và cứ thế mọi thứ họ làm tự dẫn họ đi: những mũi kim sợi chỉ, dụng cụ chạm khắc gỗ hay giọng hát tự dẫn họ... Đấy là khả năng thiên phú, và họ làm vì xung động. Còn Matt ở phần 3 có thể xem là có khả năng chữa lành, sửa chữa, tái tạo mọi thứ [Kira có từng nghĩ về Matt như vậy]: một chi tiết trong phần 2 đã nói cách thằng bé cứu chữa con chó tên Cành thế nào, hay cách nó lớn lên, chứng kiến những gì mà vẫn có thể phản ánh lại thế giới bằng những nụ cười ánh mắt hồn nhiên của một tâm hồn trẻ thơ trong văn vắt và Matt hành động không nề hà cân nhắc nhiều cho bản thân, nó cũng làm điều mà xung động trong nó bảo làm. Năng lực của các nhân vật trong bộ tứ The Giver có lẽ đều là vậy: nghĩ về các xung động thành nỗi ám ảnh và họ đi theo xung động 

nỗi đau có thể khiến ta trở nên tàn nhẫn với chính mình và thế giới; nhưng nỗi đau cũng khiến ta mạnh mẽ và hiên ngang sống; dù có thế nào thì hoa vẫn nở, sự sống vẫn gồng mình vươn lên bất chấp những huỷ hoại. Một thế giới dẫu có đi vào tận mạt thì rồi cũng sẽ luôn luôn xuất hiện sinh sôi trở lại. Những con người mới. Đó mới đúng là tự nhiên nơi vòng lặp diễn ra như những gợn sóng lớp lớp sóng. Đổ nát. Tái thiết. Rồi lại đổ nát. Tái sinh... Ở pha nào thì cái sau cũng quy mô hơn cái trước, tàn lụi hay tái sinh thì tự nhiên sẽ làm công việc của nó và việc duy nhất con người có thể làm là hãy nương theo với hy vọng. Như cây tùng lam thứ cây được sử dụng để làm thuốc nhuộm tạo ra màu lam vậy: hầu hết sẽ chết sau lần ra hoa đầu tiên nhưng đôi khi vẫn thấy một chồi cây nhỏ sống sót, và chỉ cần có vậy, màu lam của mây trời của biển cả, của niềm hy vọng và sự thanh bình sẽ còn. Mãi. Không gì hơn. Thế mà lại là tất cả