Tạo quá khứ

Trong Tôi là ai - và nếu vậy thì bao nhiêu của Richard David Precht có một chap tôi rất hay đọc trúng lúc tay chân quờ quạng mắt mũi tèm nhèm buổi sáng tìm sách: Vũ trụ tinh thần – Não tôi hoạt động ra sao? “Cái gì là phức tạp nhất trên thế giới? Một câu hỏi hóc búa, nhưng với khoa học tự nhiên thì câu trả lời lại thật đơn giản. Đó là bộ não người![...] Nó chỉ nặng 1.5kg, mang hình quả hồ đào phóng to và sờ vào như đậu phụ. Thế nhưng trong đó lại ẩn chứa kết cấu có lẽ là phức tạp nhất của toàn bộ vũ trụ. Một trăm tỷ (100.000.000.000) tế bào thần kinh nhấp nháy truyền tin với nửa triệu tỷ (500.000.000.000.000) các liên kết. Đại khái nhiều như một sự so sánh quen thuộc, đúng bằng số lá cây của rừng nhiệt đới Amazon”

Vậy thì điều gì trên thế gian này mà đến thần linh cũng đành phải đứng ngoài cuộc? (tôi ít khi dùng dấu hỏi nhỉ :p). Quá khứ. Quá khứ là thứ mà thần linh cũng không thể can dự. Thay đổi quá khứ của mình đã là một việc điên rồ, nhưng dám thay đổi quá khứ của cả kẻ khác thì hẳn là quỷ dị, dù cả hai đều dẫn đến bi kịch, nhưng đâu là vô nghĩa hơn, tôi không biết. Tự tạo quá khứ, viết lại quá khứ, xóa quá khứ ư, người ta phải tăm tối và cạn nước đi đến độ nào mà dấn mình vào quyết định ấy.

Ngăn kéo trên cùng – Phần tăm tối, tiểu thuyết thứ 17 của Nakamura Fuminori là câu chuyện tồn tại đến hai gã bác sĩ thần kinh cùng tiến hành việc viết lại quá khứ cho kẻ khác, dù với mục đích khác nhau nhưng tâm hồn của cả hai nhân vật này đều có tính chất mục ruỗng từ nền móng, một kẻ coi việc tạo quá khứ cho người khác là trò chơi, một kẻ thì buộc tìm đến đấy như một phép màu và sau đó là nhằm trả thù. Tất nhiên khi thần linh cũng phải bỏ cuộc mà con người dám tự vẽ ra cho mình một thách thức can thiệp vào não bộ, thò tay vào quá khứ nhằm chạm đến nội tâm từng người thì hậu quả không thể thành toàn được. Nếu có thể chạm đến nội tâm từng người ư, giả định này nói lên đã sặc mùi vô lý và quỷ dị

Hôm trước tôi có đọc tập thơ, mở đầu một bài thơ là câu thơ đại ý: Người thuộc cung Thiên Bình ma quái trong tình yêu. Điều này lần đầu tôi nghe thôi, còn điều quen thuộc của cung chúng tôi là gì. Là tính chần chừ, lưỡng lự, thiếu quyết đoán. Tuy nhiên lần này lại có hiệu quả hí hí. Tôi đọc Kẻ móc túi và thấy không hiểu nổi tại sao nó lại được mọi người đánh giá cao, đến giờ tôi vẫn hoàn toàn không hiểu được. Số đông thường không đúng, nhưng nó phải tồn tại một logic nào đấy hình thành trong số đông và tôi cố tình tìm ra, bằng cách nâng lên đặt xuống chần chừ đọc hay không đọc quyển thứ hai của Nakamura Fuminori được dịch ở VN. Ngăn kéo trên cùng – Phần tăm tối có cốt truyện khá hơn hẳn Kẻ móc túi, tác giả cũng viết lên tay hơn rất nhiều, triển khai bộ khung theo tham vọng của người viết đã đỡ thừa thiếu. Tuy nhiên, các yếu điểm ở Kẻ móc túi vẫn còn

-          Nếu ở Kẻ móc túi, những tham khảo về lịch sử những vụ móc túi ảo thuật được tác giả lồng vào câu chuyện kém chất keo kết dính như thế nào thì ở Ngăn kéo trên cùng – Phần tăm tối cũng lặp lại như thế. Những tham khảo về phân tâm học, truyền sóng thần kinh ECT (phương pháp thôi miên, tẩy não), vụ án và những nghiên cứu ca bệnh đa nhân cách, tâm thần phân liệt là những gợi hứng chủ chốt của tác giả xây dựng tiểu thuyết này, đều được lồng vào thiếu chất keo kết dính.

-          Tính chất thừa thiếu vẫn còn, tuy đã được cải thiện hơn so với Kẻ móc túi nhưng vẫn còn nhiều, ở Kẻ móc túi là phân phối không đều trong cách triển khai câu chuyện, cái này có lẽ do người viết chọn mũi nhọn, điểm sáng chưa chuẩn nên không tạo được điểm nhấn. Còn trong Ngăn kéo trên cùng – Phần tăm tối thì nội tâm nhân vật là điểm chói sáng cốt tủy, một tác phẩm chọn khai thác góc khuất, phần tăm tối u uẩn mà nội tâm nhân vật lại bị đảo qua, diễn giải nội tâm qua một vài chap Hồi ký (viết không được sâu), câu thoại cụt nên chưa đi sâu được nhiều.

Khi đi được 1/3 tiểu thuyết, tôi thấy bạn tôi khen cái kết. Nhưng khi đi thêm 2/3 thì cái kết tôi dự trù không trật nhiều với cái kết của tác giả. Tuy nhiên tác giả tiếp tục sử dụng kết mở như ở Kẻ móc túi, đây là nước đi táo bạo, táo bạo ở chỉ một chi tiết, sau cuộc hỗn mang xoay vần tất cả những méo mó vẹo vọ của con người được bộc lộ phơi bày, thì tác giả cho nhân vật chính một nước kết cực đẹp và tương đối mở. Với một người nền móng bị mục ruỗng như nhân vật chính Kozuka Ryodai thì sự chuyển dịch đến một nơi khác, một cõi lòng khác sẽ cần những thứ không phải ai cũng cần và hiểu được.

Kẻ móc túi và Ngăn kéo trên cùng – Phần tăm tối đều được Nakamura Fuminori lồng vào những giấc mơ, với tôi đây là điểm sáng khiến tôi sau khi đọc Kẻ móc túi đã rất nản, nghĩ sẽ không đọc tác giả này nữa thì vẫn cố đọc thêm một đầu sách, chỉ bởi hình ảnh Tòa tháp đằng xa ở Kẻ móc túi cùng giấc mơ ngụp sâu vào một chiếc giường dưới lòng đất; ở Ngăn kéo trên cùng – Phần tăm tối là giấc mơ “Giữa dòng người đông đúc, mỗi kẻ lại rẽ một hướng khác nhau. Tôi cũng đang cố gắng tìm đến một nơi nào đó” tuy nhiên lại bị chặn ở cửa kiểm tra hành lý và hành lý toàn những thứ rất hiển nhiên với mình nhưng không thể giải thích được với kẻ khác. Giấc mơ luôn nói rất nhiều đúng không, nhiều hơn chúng ta có thể suy tưởng và hơn cả chính giấc mơ có thể tái hiện, tác giả cũng là một người viết tham khảo rất nhiều về phân tâm học, sức khỏe tâm thần cũng như việc giấc mơ nói gì

Sách xuất bản luôn được rất nhiều khâu nhặt bớt sạn, bắt bớt voi bớt chuột bớt cả ruồi muỗi, rất nhiều khâu, nhiều hơn độc giả đơn thuần có thể hình dung được. Tuy nhiên có những lỗi sạn rất dễ gây hiểu nhầm rằng đây là một quyển sách ẩu, ví dụ như text bìa gấp Oe Genzaburou; tôi đọc Ngầm của Haruki Murakami biết đến Chân lý giáo Aum, trong sách có nhắc đến một Chân lý giáo Oumu, tôi có search nhưng không thấy kết quả, căn cứ vào năm 1995 của Oumu thì trùng Aum, phải chăng là lỗi typo :p; những đoạn về lý giải tâm lý bệnh đa nhân cách, tâm thần phân liệt không biết do văn phong của tác giả hay dịch và biên chưa hợp lý mà diễn đạt chưa được tốt; nhiều câu thoại ngô nghê, cụt; chính ra lỗi oánh máy có khi tôi lại bỏ qua í (thật đấy, trừ trường hợp nó dẫn hẳn sang một cái sai khác về ngữ nghĩa)