Túi truyện

Trên đời này có bao nhiêu bí ẩn ngớ ngẩn, mỗi ngôi nhà mỗi gia đình là một bí ẩn rất riêng. Một ngày người ta nhìn các dấu chân trên tuyết và nhất định phải lý giải cho bằng được, rằng tại sao các bước chân trên tuyết bỗng dưng biến mất, rồi người này đã biến đi đâu; hay tại sao tay này xuất hiện trên đường với đôi giày phủ một lớp bụi trong khi tiết trời 3 ngày mưa liền nhau; hay chỉ đơn giản người đàn ông (khách trọ) này có vẻ không ổn, chắc chắn phải có gì đấy bất thường... và người ta dò hỏi nhau, lân la truyện với nhau để lấy thông tin :))
Hoa cúc xanh của Karel Capek gồm 40 truyện ngắn hình sự, truyện vụ án được rút từ Túi truyện thứ nhất và Túi truyện thứ hai, Hoa cúc xanh ít hơn nguyên bản 8 truyện, 4 truyện ở mỗi tập (hình như thế). Túi truyện là bởi mỗi truyện ngắn này có dung lượng ngắn thôi, 3-4 trang và dù có yếu tố trinh thám hình sự nhưng không cướp giết hiếp hàng loạt, cũng không sát thủ máu lạnh máu me be bét, không súng đạn ì ùng..., những nhân vật của truyện là những con người dung dị, dân dã trong cuộc sống quen thuộc của ta đây với đủ tính chất nhộn nhạo của cuộc sống, từ bà tạp hóa, anh bán bánh mì, chị trông bưu điện, cậu bé con nhà ăn mày, cô bé dở hơi câm điếc đến những phu nhân, giám đốc, bác sĩ, luật sư, tướng tá... nhưng tác giả khai thác nó dưới góc nhìn rất nhiều tính trinh thám bởi từ ngay trong cuộc sống nhộn nhạo ấy thì người ta vẫn có nhu cầu biết về sự thật, lẽ công bằng, lý giải sự việc, tìm ra nguyên nhân, và điều thú vị là Hoa cúc xanh có đầy đủ các yếu tố trinh thám, nhưng nội dung như truyện ngụ ngôn, tính chất hài hước ở diễn biến truyện, thậm chí đôi chỗ nó còn cho thấy hơi thở của Kafka trong tính chất phi lý của cuộc đời. Người đọc được nghe tác giả kể câu chuyện, được mỉm cười, được giễu nhại chính mình, giễu nhại thế giới với thứ khoái cảm nhẹ nhàng sâu lắng không phải căng người giật mình thon thót. Giọng văn không nhiều hài hước, sự hài hước dí dỏm và đặc biệt thông thái đến từ nội dung của mỗi truyện, đây là điều khiến mình cảm thấy được kết nối với tác giả nhất, giọng điệu văn chương đơn giản, xuề xòa nhưng nội dung và cách thức truyền tải lại rất riêng, chuyện biệt hẳn với những nhà văn khác, nó báo một cái gì đấy có tầm vóc lớn.
Và điều đặc biệt trong túi truyện này là các truyện ngắn được đặt cạnh nhau theo tuyến tính đồng điệu với nhau rất khôi hài, nếu truyện ABC kết thúc bằng những chiếc xương bị gãy và những vết bầm thì truyện DEF sẽ mở đầu bằng những vết bầm giập và kết thúc bằng vụ giết người, tiếp ngay sau đó là truyện GHJ mở đầu bằng kẻ giết người và kết thúc là một vụ án với thủ phạm là kẻ quen thuộc, ngay sau đó là truyện mở đầu bằng những đặc điểm đặc trưng của tội phạm quen thuộc... cứ như vậy người đọc như được ngồi nghe chuyện phiếm của một bậc thày kể chuyện với túi truyện bát nháo cứ mở miệng túi là truyện tự nhiên bay ra như không khí.
Với dung lượng 40 truyện, có mấy cái được đảo đi đảo lại:
- con người không xứng đáng với công lý nào khác ngoài công lý của chính con người. Thượng đế và các đấng trên cao hiểu thấu và biết hết tất cả mọi việc, và vì biết tất cả thì khó lòng đưa ra công lý, vì biết tất cả nên Thượng đế và các đấng trên cao nói đúng là, họ là những nhân chứng, và quan trọng là vì con người thuộc về con người. Công lý sẽ phải đến bằng cách này hay cách khác, bằng luật lệ của xã hội loài người và bằng cả tòa án lương tâm
- Những cái đẹp như hoa của trời thì khó lòng tìm thấy "ở đây", không thể thuộc về nơi này hoặc khó có thể với tới: hoa cúc màu xanh da trời (xanh dương), cây xương rồng, tấm thảm mẫu ba viên ngọc Phật và họa tiết chim...
- Passion là cái chi chi, là cái khiến người ta hóa điên, passion mà không có yếu tố điên rồ ngông cuồng thì passion ấy là giả dối, và các nhà sưu tầm mang giới tính đực thì rõ nét hơn hẳn nhé :)) (lý do và ví dụ thì xin đọc tập truyện)
Trong 40 truyện ngắn thì chỉ có khoảng 5 truyện mình không thích, còn nhìn chung lấy làm hài lòng, có những truyện đặc biệt thích như Hoa cúc xanh, Cây xương rồng bị lấy trộm, Chintamani và những con chim, Kỷ lục, Những dấu chân, Một gã lừa tình, Cái chân bị mất, Bộ sưu tập tem, Người tù được thả, Căn bệnh chóng mặt....

ps: đi chơi đây, sẽ còn quay lại Karel Capek, vì mới đọc Capek lần đầu nên chưa biết gì đâu, chém lung tung đấy