( tiếp )
Rồi tôi mở lá thư thứ ba . Đây là lá thư bên trong
18 tháng Chín
Phòng 1
312 Đường Lausanne
London N8
0208 756 4321
Christopher thương ,
Thế đấy , mẹ nói mẹ sẽ viết cho con mỗi tuần , và mẹ làm đúng như vậy . Thật ra , đây là lá thư thứ hai trong tuần này , vì vậy mẹ làm còn giỏi hơn mẹ nói .
Mẹ có việc làm rồi ! Mẹ đang làm trong Camden cho Perkin & Rashid , Giám định viên chính thức nghĩa là họ đi xem nhà cửa và tính toán giá cả bao nhiêu và cần phải làm những việc gì và việc đó tốn bao nhiêu . Và họ cũng tính toán xem xây nhà cửa văn phòng và xưởng máy mới tốn bao nhiêu .
Văn phòng đẹp lắm . Người thư ký kia là Angie . Bàn giấy của bà ấy đầy kín những con gấu nhồi bông nhỏ và đồ chơi nhồi bông và ảnh mấy đứa con bà ấy ( vì vậy mẹ để một khung ảnh của con trên bàn giấy của mẹ ) . Bà ấy rất tử tế và bọn mẹ luôn đi ăn trưa với nhau .
Dù vậy mẹ không biết mẹ sẽ ở đây bao lâu . Mẹ phải cộng rất nhiều con số khi gửi hóa đơn cho khách hàng mà việc này thì mẹ không giỏi lắm ( con giỏi việc này hơn mẹ ! )
Công ty do hai ông làm chủ tên là ông Perkin và ông Rashid . Ông Rashid người Pakistan và rất nghiêm khắc và luôn luôn muốn mọi người làm việc nhanh hơn . Và ông Perkin thì quái đản ( Angie gọi ông là Perkin Mất Nết ) . Mỗi khi ông ấy đến và đứng bên cạnh mẹ để hỏi một câu ông ấy luôn luôn đặt tay lên vai mẹ và chồm xuống để mặt ông ấy rất gần mặt mẹ và mẹ ngửi thấy mùi kem đánh răng của ông ấy làm mẹ nổi da gà . Và lương cũng không khá lắm . Vì vậy mẹ sẽ tìm việc khác tốt hơn ngay khi mẹ có cơ hội .
Hôm nọ mẹ lên Alexandra Palace . Nó là cái công viên lớn ngay bên góc đường gần căn chung cư của mẹ , và công viên là một cái đồi mênh mông trên đỉnh có một trung tâm hội nghị lớn và nó làm mẹ nghĩ tới con vì nếu con tới đây mình có thể đến đó thả diều hay nhìn máy bay tới phi trường Heathrow và mẹ biết con sẽ thích .
Bây giờ mẹ phải đi , Christopher ạ . Mẹ đang viết thư này vào giờ ăn trưa ( Angie nghỉ vì bị cúm , vì vậy bọn mẹ không ăn trưa với nhau ) . Làm ơn thỉnh thoảng viết cho mẹ nghecon có khỏe không và con làm gì ở trường .
Mẹ hy vọng con nhận được quà mẹ gửi tới cho con . Con đã giải nó xong chưa . Roger và mẹ thấy nó trong một cửa hiệu ở chợ Camden và mẹ biết con luôn thích trò chơi đố . Roger đã thử tháo rời hai mảnh ra trước khi bọn mẹ gói nó lại và ông ấy không làm được . Ông ấy nói nếu con xoay xở được thfi con là một thiên tài .
Thương nhiều thật nhiều ,
Mẹ của con
X X X X
Và đây là lá thư thứ tư
23 tháng Tám
Phòng 1
312 Đường Lausanne
London N8
Christopher thương ,
Mẹ xin lỗi tuần trước đã không viết thư cho con . Mẹ phải đi nha sĩ để nhổ hai cái răng hàm . Con có thể không nhớ hồi cha mẹ đưa con tới nha sĩ . Con không cho ai đút tay vào trong miệng con vì vậy phải cho con ngủ thì nha sĩ mới nhổ răng cho con được . Mẹ thì họ không cho mẹ ngủ , họ chỉ cho mẹ cái gọi là cái gây tê tại chỗ nghĩa là mình không cảm thấy gì trong miệng mình , như vậy cũng đủ vì họ phải cưa xương để lấy cái răng ra . Và nó cũng không đau lắm . Thật ra mẹ cười vì nha sĩ phải giật mạnh và kéo và kéo mãi kéo mãi và mẹ thấy tức cười quá . Nhưng khi về đến nhà thì mẹ lại thấy đau và phải nằm trên ghế sofa hai ngày và uống rất nhiều thuốc giảm đau ...
Khi đó tôi ngừng đọc thư vì tôi cảm thấy rất khó chịu .
Mẹ đã không bị đau tim . Mẹ không chết . Mẹ còn sống từ hồi nào tới giờ . Và Cha đã nói dối về việc này .
Tôi cố nghĩ thật kỹ xem có lời giải thích nào khác nhưng tôi không nghĩ ra . Và khi ấy tôi không thể suy nghĩ được gì nữa vì óc tôi không làm việc đúng cách .
Tôi cảm thấy choáng váng . Nó giống như căn phòng đang lắc từ bên này sang bên kia , như thể tôi đang ở trên nóc một tòa nhà rất cao và tòa nhà đang lắc tới lắc lui trong gió mạnh ( đây cũng là một so sánh ) . Nhưng tôi biết căn phòng không thể lắc tới lắc lui , vì thế đó phải là điều gì đó đang xảy ra trong đầu tôi .
Tôi lăn trên giường và cuộn tròn thành một quả bóng .
Dạ dày tôi đau . Tôi không biết sau đó xảy ra điều gì và trí nhớ của tôi bị ngắt quãng , như một đoạn băng từ bị xóa . Nhưng tôi biết thời gian trôi qua rất lâu , vì sau đó khi mở mắt lại thì tôi thấy ngoài cửa sổ trời đã tối . Và tôi đã nôn vì những thứ tôi nôn ra ở khắp trên giường trên bàn tay , cánh tay và mặt tôi .
Nhưng trước đó tôi nghe Cha đang vào nhà và gọi tên tôi , đó là một lý do nữa tại sao tôi biết thời gian đã trôi qua rất lâu .
Và lạ lùng vì ông goi :"Christopher ơi ? Christopher à ?" . Và tôi có thể thấy tên tôi được viết ra trong khi ông gọi . Thường tôi có thể thấy lời một người đang nói được viết ra như thể nó được hiện lên trên màn hình máy vi tính , nhất là nếu họ ở trong một căn phòng khác . Nhưng đây không phải là trên màn hình máy vi tính . Tôi có thể thấy nó được viết thật lớn , như trên tấm bảng quảng cáo lớn bên hông xe buýt . Và nó viết bằng chữ viết tay của Mẹ .
Christopher . Christopher
Và khi ấy tôi nghe Cha lên lầu và bước vào phòng .
Ông nói :"Christopher , con làm cái quái quỷ gì vậy ?"
Và tôi có thể biết ông đang ở trong phòng , nhưng giọng nói của ông nghe rất nhỏ và xa xôi , như giọng của người ta những lúc tôi đang rên rỉ và tôi không muốn có họ ở gần tôi .
Và ông nói :"Con làm cái khốn kiếp ... ? Tủ của cha mà , Christopher . Cái đó ... Trời ơi ... trời , trời , trời , trời , trời "
Rồi ông không nói gì một lúc lâu .
Rồi ông đặt tay lên vai tôi xoay ngang tôi ra và ông nói :"Ôi , Chúa ơi " . Nhưng khi ông chạm vào tôi thì không thấy đau như mọi lần . Tôi có thể thấy ông chạm vào tôi như tôi đang xem một cuốn phim những gì đang xảy ra trong phòng , nhưng tôi không cảm thấy bàn tay ông . Nó chỉ giống như gió thổi vào tôi .
Và khi ấy ông lại yên lặng một lúc lâu .
Rồi ông nói :"Cha xin lỗi , Christopher . Cha rất tiếc , rất tiếc"
Rồi ông nói :"Con đã đọc thư"
Rồi tôi có thể nghe thấy ông đang khóc vì hơi thở của ông nghe toàn bong bóng và ướt , giống như khi người ta bị cảm lạnh và có nhiều nước mũi .
Rồi ông nói :"Cha làm thế vì tốt cho con , Christopher . Thật đó . Cha không bao giờ có ý định nói dối . Cha chỉ nghĩ ... cha chỉ nghĩ tốt hơn là con không biết ... là ... là ... cha không định ... cha sẽ cho con xem khi con lớn"
Rồi ông lại im lặng .
Rồi ông nói :"Đó là một việc ngoài ý muốn"
Rồi ông lại im lặng
Rồi ông nói :"Cha không biết nói gì ... cha thật rối trí ... mẹ để lại vài chữ ... rồi mẹ gọi điện ... cha nói mẹ ở bệnh viện ... vì ... vì cha không biết giải thích làm sao ... phức tạp quá . Khó quá . Và cha ... cha nói mẹ nằm bệnh viện . Và cha biết thế là không đúng . Nhưng một khi cha đã nói ... cha không thể ... cha không thể đổi lại được . Con hiểu không ... Christopher ... ? Christopher à ... ? Chỉ là ... nó vượt ngoài tầm tay và cha ước gì ..."
Rồi ông im lặng một lúc lâu . Rồi ông lại chạm vào vai tôi mà nói ... "Christopher này , cha lau chùi cho con nhé ?"
Ông hơi lắc vai tôi nhưng tôi không cử động .
Và ông nói :"Christopher , cha sẽ vào phòng tắm mở nước nóng cho con . Rồi cha sẽ quay lại và cho con đi tắm nhé ? Rồi cha sẽ cho cả ga trải giường vào máy giặt".
Rồi tôi nghe ông đứng dậy vào phòng tắm và mở vòi nước . Tôi lắng nghe nước chảy trong bồn . Ông không quay lại ngay . Rồi ông quay lại chạm vào vai tôi lần nữa nói :"Mình sẽ làm thật nhẹ nhàng , Christopher . Mình sẽ cho con ngồi dậy và cởi quần áo con ra và cho con đi tắm nhé ? Cha sẽ phải sờ vào người con nhưng không sao đâu".
Khi ấy ông nâng tôi lên và để tôi ngồi dậy bên mép giường . Ông cởi áo len của tôi , sơ mi của tôi để lên giường . Rồi ông dựng tôi đứng lên và dắt qua phòng tắm . Và tôi không la hét . Và tôi không cưỡng lại . Và tôi không đánh ông .
163 . Khi còn nhỏ và mới đến trường lần đầu , cô giáo chính của tôi là Julie , vì Siobhan hồi đó chưa bắt đầu làm việc ở trường . Cô chỉ bắt đầu làm việc ở trường khi tôi mười hai tuổi .
Và một hôm Julie ngồi xuống bàn bên cạnh tôi và đặt một ống kẹo Smarties lên bàn , và cô nói :"Christopher , em nghĩ trong này là cái gì ?"
Và tôi nói :"Smarties".
Khi ấy cô mở nắp ống Smarties và dốc ngược nó xuống và một cây bút chì nhỏ màu đỏ rơi ra và cô cười và tôi nói :"Không phải Smarties , nó là cây bút chì".
Rồi cô bỏ cây bút chì nhỏ màu đỏ vào lại ống Smarties và đậy nắp lại .
Rồi cô nói :"Nếu bây giờ má em đến và mình hỏi bà có cái gì trong ống Smarties , em nghĩ bà sẽ nói gì ?" , vì hồi đó tôi gọi Mẹ là Má , không phải Mẹ .
Và tôi nói :"Một cây bút chì."
Đó là vì khi tôi còn nhỏ tôi không hiểu người khác có trí óc . Và Julie bảo Mẹ và Cha rằng tôi sẽ luôn thấy việc này rất khó . Nhưng bây giờ tôi không thấy việc này khó . Vì tôi nghĩ rằng đó là một loại câu đố , và nếu một sự việc là câu đố thì luôn luôn có cách giải .
Nó giống như máy vi tính . Người ta nghĩ máy vi tính khác với con người vì chúng không có trí óc mặc dù trong thử nghiệm Turinh máy vi tính có thể đối thoại với người ta về thời tiết và rượu vang và nước Ý như thế nào , và thậm chí chúng có thể nói đùa nữa .
Nhưng trí óc chỉ là một bộ máy phức tạp mà thôi .
Và mỗi khi nhìn sự vật chúng ta nghĩ mình chỉ nhìn ra ngoài con mắt của mình như khi ta nhìn ra ngoài khuôn cửa sổ nhỏ và có một người bên trong đầu chúng ta , nhưng không phải . Ấy là chúng ta đang nhìn vào một màn hình trong đầu chúng ta , như màn hình máy vi tính .
Và bạn có thể biết nhờ một thí nghiệm tôi đã xem trên TV trong loạt phim tên Bộ óc hoạt động như thế nào . Trong thí nghiệm này ta cho đầu mình vào một cái kẹp rồi nhìn vào một trang viết trên màn hình . Nó như một trang viết thường và không có gì thay đổi . Nhưng một lúc sau , khi mắt ta di chuyển khắp trang , ta nhận ra rằng có gì đó rất lạ lùng vì mỗi khi ta cố đọc một chố trong trang giấy mà ta đã đọc qua rồi thì nó lại khác đi .
Và đó là vì khi mắt ta chớp từ một điểm sang một điểm khác , ta không thấy gì cả và ta mù . Và cái chớp mắt đó được gọi là sự di chuyển mắt đột ngột . Vì nếu khi ta chớp mắt từ một điểm sang một điểm khác mà ta nhìn thấy mọi thứ thì ta sẽ cảm thấy chóng mặt . Và trong thí nghiệm có một dụng cụ cảm biến để ghi nhận khi mắt ta đang chớp từ một chỗ sang một chỗ khác , và khi mắt làm điều này nó làm thay đổi một số chữ trên trang giấy ở một chỗ ta đang không nhìn tới .
Nhưng ta không nhận ra mình đang bị mù trong những lúc di chuyển mắt đột ngột vì bộ óc của ta lấp đầy màn hình trong đầu ta để ta thấy có vẻ như mình đang nhìn ra từ hai khuôn cửa sổ nhỏ trong đầu . Và ta không nhận ra rằng những chữ đã thay đổi trên một chỗ khác của trang giấy vì trí óc ta đã lấp vào những hình ảnh sự vật mà ta không nhìn tới tại thời điểm lúc đó .
Và người ta khác con vật vì họ có thể mang trên các màn hình trong đầu mình những hình ảnh về những thứ mà họ đang không nhìn đến . Họ có thể có hình ảnh của một người trong một căn phòng khác . Hay họ có thể có hình ảnh của một điều sẽ xảy ra ngày mai . Hay họ có thể có hình ảnh chính họ là phi hành gia . Hay họ có thể có hình ảnh những con số thật lớn . Hay họ có thể có hình ảnh của Chuỗi Lập Luận khi họ đang thử giải đáp điều gì .
Và đó là lý do tại sao một con chó có thể tới bác sĩ thú ý để trải qua một cuộc đại phẫu và có mấy cây đinh kim loại thòi ra ngoài chân nó nhưng nếu nó thấy một con mèo nó sẽ quên khuấy rằng nó có mấy cây đinh thòi ra ngoài chân nó và cứ thế đuổi theo con mèo . Nhưng khi một người bị giải phẫu họ sẽ có một hình ảnh về sự đau đớn trong đầu suốt tháng này sang tháng khác . Và họ có hình ảnh những mũi khâu trên chân họ và cái xương bị gãy và mấy cây đinh và thậm chí nếu họ thấy chuyến xe buýt mà họ phải bắt để tới bệnh viện họ cũng sẽ không chạy vì họ đã có hình ảnh trong đầu về những khúc xương nghiến vào nhau và những mũi khâu bị đứt và thậm chí còn đau hơn nữa .
Và đó là lý do tại sao người ta nghĩ rằng máy vi tính không có trí óc , và tại sao người ta nghĩ rằng bộ óc của họ là đặc biệt và khác máy vi tính . Vì người ta có thể thấy màn hình trong đầu họ và họ nghĩ có ai đó ngồi trong đầu họ mà nhìn lên màn hình , như Trưởng đoàn Jean-Luc Picard trong Star Trek : Thế hệ tiếp theo ngồi trên ghế trưởng phi hành đoàn nhìn lên một màn hình lớn . Và họ nghĩ rằng người này là trí óc đặc biệt của riêng con người , gọi là homunculus , nghĩa là người tí hon . Và họ nghĩ máy vi tính thì không có người tí hon này .
Nhưng người tí hon này chỉ là một hình ảnh khác trên màn hình trong đầu họ thôi . Và khi người tí hon hiện trên màn hình trong đầu họ ( vì người ta đang nghĩ về người tí hon ) thì có một mẩu óc khác đang nhìn màn hình . Và khi người ta nghĩ về phần óc này ( mẩu óc đang nhìn người tí hon trên màn hình ) họ đặt mẩu óc này lên màn hình và lại có một mẩu óc khác nhìn màn hình . Nhưng bộ óc không thấy điều này xảy ra bởi vì nó giống như một con mắt chớp từ chỗ này sang chỗ khác và khi người ta chuyển từ suy nghĩ về vật này sang suy nghĩ về một vật khác thì họ bị mù trong đầu .
Và đó là lý do tại sao bộ óc con người giống như máy vi tính . Và không phải vì họ đặc biệt mà vì họ cứ phải tắt đi trong một tích tắc mỗi khi màn hình thay đổi . Và vì có thứ họ không thấy nên người ta nghĩ nó phải đặc biệt , vì người ta luôn nghĩ rằng điều gì họ không thấy thì đặc biệt , giống như phía bên kia của mặt trăng , hay phía bên kia của lỗ đen , hay trong bóng tối lúc họ thức dậy ban đêm mà sợ hãi .
Người ta cũng nghĩ họ không phải là máy vi tính vì họ có cảm giác và máy vi tính không có cảm giác . Nhưng cảm giác chỉ là một hình ảnh trên màn hình trong đầu ta về điều sẽ xảy ra ngày mai hay năm tới , hay điều đáng lẽ phải xảy ra thay vì điều đã xảy ra , và nếu nó là hình ảnh hạnh phúc họ mỉm cười và nếu nó là hình ảnh buồn thì họ khóc .
( Còn tiếp ... )
Nguồn : NXB Văn học - Công ty Văn hóa & Truyền thông Nhã Nam