Erich Kästner

tên đầy đủ là Emil Erich Kästner, bố của Erich mới tên Emil :). Đúng là Đức, viết cho thiếu nhi cũng rất nghiêm cẩn Đức [ngày nay nghe người Đức hòa âm phối khí và hát lại, nó chuẩn hơn cả bản gốc thuộc về nền văn hóa quốc gia khác, một cái gì đó rất Đức thuộc về các cao độ trường, các âm trầm đanh chắc như các góc vuông nếp gấp nét sắc cạnh]. Trong ảnh thiếu Emil và các nhà thám tử, Cậu bé tí hon; tôi cũng chẳng biết giờ 2 quyển thiếu ấy của tôi ở tủ sách nơi nào

5 quyển Erich Kaestner trong tiếng Việt, tôi thích nhất Ngày tôi còn bé. Đó là một quyển tự truyện, hay bán tự truyện cũng được [khi nhìn lại, một chứng nhân lịch sử cũng có thể hư cấu lịch sử, lịch sử viết lại], vì Erich "kể một chút về tuổi thơ của mình. Chỉ một ít thôi, chứ không phải tất cả" "nếu không thì sẽ thành quyển sách dày cộp mà tôi không ưa. Một quyển sách nặng trĩu như hòn gạch. Mà bàn viết của tôi thì không phải là một lò gạch". Kästner đã không kể tất cả, nhưng cũng đủ để người đọc biết về gia đình ông và thành phố Dresden - nơi ông sinh ra; quyển sách không kể về những thành tích hay cái gì đó to lớn với một cậu bé, mà là những kỉ niệm, sự kiện thường ngày, đôi khi chúng khiến một người đọc người lớn cũng phải suy nghĩ. Từ đó, một giai đoạn lịch sử Đức, thời Erich Kaestner còn là một cậu bé, hiện lên sống động trong cái nhìn của một người trưởng thành vẫn giữ được tâm hồn trẻ thơ nhìn lại thời thơ ấu của mình

"thành phố Dresden không còn nữa. Thành phố đã hoàn toàn biến mất trên mặt đất này rồi, trừ một vài vết tích. Thế chiến thứ hai, trong chỉ một đêm, với chỉ một động tác, đã xóa sạch nó rồi. Hàng mấy trăm năm đã tạo nên vẻ đẹp có một không hai của nó. Chỉ vài tiếng đồng hồ cũng đủ để phù phép cho nó biến đi khỏi mặt đất. Chuyện xảy ra vào ngày 13 tháng 2 năm 1945. Tám trăm máy bay đã thả xuống thành phố nào là bom nổ nào là bom lửa. Và cái còn lại chỉ là một sa mạc. Với một vài đống gạch vụn khổng lồ. Các đống gạch này trông như những con tàu vượt đại dương bị mắc cạn.
Hai năm sau đó tôi có dịp đứng giữa sa mạc vô tận này và không còn nhận ra mình đang đứng ở đâu. Giữa các hòn gạch vỡ, một bảng ghi tên đường nằm chỏng chơ bám đầy bụi. Phố Prager, tôi khó khăn lắm mới đọc được..." [đoạn sau đó, tôi để ở còm, tôi phải làm việc rồi :)]

Gianni Rodari

tác giả viết cho thiếu nhi với chất văn rất Ý, các vấn đề như chiến tranh, độc tài, bất công và bình đẳng, tự do, sự thật... cũng được chất văn Ý hài hước ấy tiếp cận giàu tưởng tưởng, lãng mạn nhưng không kém phần thông minh. Đọc những câu chuyện thiếu nhi của Gianni Rodari không khỏi nghĩ đến một nhà văn Ý Alberto Moravia, bởi tính thông tuệ của câu chuyện được kể

không tìm thấy quyển Cuộc phiêu lưu của chú Hành, với quyển tàu hoả Mũi tên xanh, chắc cho trẻ con đợt sách nào đó mà không nhớ [câu chuyện này làm nghĩ thế giới của Andersen, đến Thế giới đêm của đồ chơi (Dacia Maraini), rồi cả Walter de la Mare]. Dù Cuộc phiêu lưu của chú Hành là quyển được nhiều người biết đến nhất, nhưng câu chuyện mình thích nhất là Gelsomino ở xứ sở nói dối, với con mèo thọt Zoppino [Zoppi - tiếng Ý: thọt]; nhiều người thích chi tiết ông lão hoạ sĩ vẽ gì thì cũng biến ra thành đồ thật, mình thì thích chi tiết giọng hát có thể đánh bật hình vẽ con mèo ra khỏi tường, nhất là con mèo í lại 3 chân vì vẽ dở dang vì nó bị vẽ ở xứ sở gì cũng phải dối trá, một con mèo dùng chân làm bút, có phần xấc xược :))) khi kêu meo meo trong một xứ sở tất tật mèo kêu gâu gâu... gần đây mỗi khi làm bánh, mình lại nhớ đến một câu trong Giữa trời chiếc bánh gatô, đại ý: gì thì gì, sớm hay muộn bánh gatô cũng sẽ đủ cho tất tật loài người, điều đó xảy ra khi người ta làm bánh thay cho làm bom, chế tạo vũ khí 🙂

hôm qua search mới biết, Gianni Rodari có thêm mấy đầu sách nữa trong tiếng Việt và bộ 4 quyển chú Hành, Mũi tên xanh, Gelsomino, bánh gatô tái bản bìa khác

ps. vừa viết vừa tủm tỉm vì nhắc cả Alberto Moravia cả Dacia Maraini 🙂

thế giới Mumi

Bắc Âu mùa đông với mưa tuyết lạnh giá kéo dài, mùa hè với mưa lớn, ngày hạ chí được xem như Giáng sinh của mùa hè [như Phần Lan, ngày hạ chí là ngày lễ lớn thứ hai sau Giáng sinh, là ngày treo quốc kỳ trong số 19 ngày lễ quy định và, là ngày duy nhất được treo quốc kỳ qua đêm. Tove Jansson là người Phần Lan gốc Thụy Điển, viết văn bằng tiếng Thụy Điển là tiếng mẹ đẻ của bà], với những truyện cổ tích, thần thoại... trở thành vùng đất sản sinh ra những tác phẩm huyền ảo như một truyền thống. Tove Jansson xây dựng bộ truyện Mumi với một thế giới thanh bình, cuộc sống nhân bản, không bạo lực giết chóc, những cuộc phiêu lưu khám phá, ngôi nhà mái nhọn của gia đình Mumi trong thung lũng hoa vào mùa hè và trắng toát tuyết phủ vào mùa đông cả nhà Mumi bụng ních đầy lá thông nằm ngủ đông chờ xuân tới - không chỉ là nhà của Mumi Con, Mumi Bố, Mumi Mẹ, mà còn là tổ ấm của rất nhiều cư dân khác trong thung lũng Mumi, Muy Tí Hon, Niisku Em, Niisku Anh, Muikune kẻ lữ hành cô đơn đi lang thang khắp thế giới, cứ tháng Mười Một hằng năm thì đi về phương Nam cho tới ngày đầu tiên của mùa xuân mới trở về gặp Mumi [he he, tôi thích nhân vật này, cùng các hạt giống gieo xuống đất nở ra bầy Hattivatti kì quái không biết phải tả chúng giống sinh vật gì, chỉ biết chúng quái dị dễ thương ha ha ha], Nipsu, Hemuli...

điều tuyệt vời là thế giới Tove Jansson vẽ ra [thực sự vẽ, bà viết văn, vẽ và điêu khắc], các sinh vật đều là những sinh vật tưởng tượng. Mumi mập mạp, trắng muốt, mõm dài tròn tròn, tai bé tí bên trên, chạy 2 chân sau... trông ngộ nghĩnh đáng yêu; Muikune thì nhìn vừa giống hình nộm bù nhìn, lại vừa tà đạo với bộ áo choàng và mũ chóp nhọn, dáng lưng cô đơn lữ hành phiêu bạt, miệng ngậm tẩu hay thổi harmonica... chỉ đơn giản những hình tượng ấy đi vào cuộc sống; đứa trẻ nhìn thấy một sinh vật nào đó dù trong tự nhiên hay trong văn hóa đại chúng, chúng sẽ lấy các đặc điểm của nhân vật trong bộ Mumi để tả 'nhìn da hà mã bóng như Mumi', 'chuột túi chạy giống Nipsu'... [mà đứa trẻ không hề nghĩ, đáng chúng phải nói theo chiều ngược lại. Một cách ngọt ngào đắng, ta phải thừa nhận, đến một lúc nào đấy, con người sẽ nghĩ về các sinh vật tưởng tượng sắc nét, rõ ràng, đặc biệt và thân thiết hơn những sinh vật có thật; có thể vì những gì thực đã ở quá xa, thậm chí, biến mất]

Mumi xuất hiện lần đầu trong tiếng Việt là tập Chiếc mũ của phù thủy, năm 2010. Nhưng thứ tự tác giả viết bộ Mumi là như trong ảnh. Tove Jansson viết bộ Mumi phần đầu là Mumi và trận hồng thủy, năm 1945; ở bản dịch tiếng Việt, cuối Ngày hạ chí nguy hiểm, có một chương bonus tên Trận hồng thủy - đây cũng là tập có nhiều trận nước lớn [không phải biển như tập Gia đình Mumi ở biển phiêu lưu :)]; như Thánh Kinh, sau trận hồng thủy những sinh vật lên thuyền và một thế giới mở ra, tiếp tục

hóc

We need to talk about Kevin - Mình cần nói chuyện về Kevin, tiểu thuyết của nữ nhà văn Lionel Shriver [khi đọc 1/4 và hiểu nôm na tiểu thuyết sẽ được dẫn đi hướng nào, chỉ không ngờ mức độ tang tóc của nó, tôi không cưỡng được tò mò đi tìm ảnh tác giả, để nhìn tác giả, trông tác giả như thế nào] hơn 550 trang khổ to, được viết dưới dạng những bức thư của người vợ Eva gửi cho người chồng quá cố Franklin với trung tâm là Kevin con trai họ - đứa trẻ gây ra vụ thảm sát ở trường học và hơn thế nữa, với một chiếc nỏ. Có thể chia tập thư này thành 3 giai đoạn: trước khi có Kevin, Kevin trước sự vụ 'ngày thứ Năm', Kevin sau 'ngày thứ Năm'. Đối tượng đọc Mình cần nói chuyện về Kevin sẽ rất nhanh chóng chia làm các điểm nhìn, từ đó sẽ đi vào các motif: 1. bản thân đứa trẻ sinh ra đã lệch lạc nhân cách và chỉ cần xúc tác nhỏ để giải thoát con quỷ bên trong nó "thằng bé thiếu một điều gì đó", "nhân chi sơ tính bản thiện hay nhân chi sơ tính bản ác" [tội lỗi, chúng được sinh ra từ tội tổ tông]... chúng luôn là điều tuyệt vời, nhưng khi điều tuyệt vời bị hỏng hóc méo mó thì nó lao thẳng đến chiều quái ác; 2. lỗi thuộc về gia đình, giáo dục sai lầm, thiếu sự quan tâm thực sự, không nhất quán trong giáo dục, kẻ gây ra bi kịch và người hứng chịu bi kịch có khi nào là cùng một người, đứa trẻ là trái tật của một cái cây cuộc sống vẹo vọ...; 3. những cái tử cung lạnh, dv vô thức thì cây ơ hờ có cho trái ngọt...

người sợ sinh con như tôi, nhìn nhận quyển tiểu thuyết như một kịch bản kinh dị; ở đất nước như Mỹ, điều điên rồ gì con người cũng làm được, các thái cực của tự do, hăm hở với lối sống cuồng tất tật khiến những thương tổn bị quăng chao đảo hơn; ngay từ những lá thư đầu tiên, tôi tự hỏi một người phụ nữ chưa có tình chí ý chí làm mẹ, không thích, thờ ơ với con trẻ thì khi sinh một đứa trẻ ra đời, cô ấy lấy gì để trở thành một người mẹ, là một người mẹ quen với việc có đứa trẻ trong cuộc sống gọi mình là mẹ và mình làm các việc hằng ngày diễn tiến để chăm nom đứa trẻ như người ta mặc định là của một người mẹ, đủ không. Ai cũng biết việc làm cha mẹ là tới đâu hay đó, vừa học vừa làm và, tôi nghĩ, đó là cách để trở nên vĩ đại, việc làm cha mẹ quá khủng long trong ý thức của tôi, có thể dùng từ "vĩ đại"... nhưng với thế giới trẻ em của loài người, điều tiên quyết là: vô điều kiện; một đứa trẻ cần tình yêu của loài người nhất khi chúng ít xứng đáng nhất, vô điều kiện. Người ta hay nói một câu điều kiện với trẻ con, trong vô thức: nếu con/cháu hư, bố mẹ/ông bà/mọi người sẽ không yêu con nữa, nếu abc tốt đẹp ngoan giỏi thì xyz yêu... luôn là điều kiện, rất ít người có đủ yêu thương để sống cho đứa trẻ hiểu việc nó đến thế giới này là điều tuyệt vời nhất, nó được yêu thương thuần tuý bởi sự hiện diện của chính nó, không kì vọng, không phải đứa trẻ là khoản đầu tư, cái bảo hiểm, không vì nó là sự nối dài của bộ gene tập tính sinh học bản ngã, không vì gì cả

đứa trẻ Kevin quá thông minh và nhạy cảm [nó quá giống Eva, Eva đọc vị nó bằng sự nhanh nhạy của một người phụ nữ tài giỏi công việc, một người làm chuyên môn và hiểu con người (không như người chồng Franklin bị con trai Kevin dắt mũi, không hiểu nó là không yêu nó, yêu nó mà không hiểu nó thì chưa đủ yêu nó), còn nó luôn bày mọi sự ra trước mắt Eva, kể cả việc thủ dâm, như một sự trình diễn đòi khán giả, một sự hiện diện đòi được khẳng định công nhận con là đứa trẻ của mẹ, hãy nhìn con đi], chính bởi thế, tiểu thuyết đã đi theo hướng, ngay từ đầu, như một thần thoại, đứa trẻ mới chỉ là bào thai nhưng đã có thai kỳ đầy khổ sở với cả nó và người mang nó như một thử thách, mới chỉ là một một sinh linh còn ẵm ngửa đã biết phản ứng lại người sinh ra nó bằng cách không chấp nhận sữa mẹ bởi người mẹ ấy đón con vòng tay đầu đời mà chẳng hề cảm thấy gì "bà chưa từng muốn sinh tôi ra phải không" và theo một cách nào đấy, tất cả những gì nó làm, những trò ác quái đản, ở mức độ ngày càng nghiêm trọng... cũng bởi nó muốn gây sự chú ý, muốn thấy tình yêu của người sinh ra nó, muốn giày vò muốn phá huỷ "con đã giết cả chồng mẹ, cả con gái mẹ"
- con thì sao, con không thấy thương mẹ sao
- mẹ đã thoát khỏi chuyện này hoàn toàn bình an, chẳng phải sao. Không một vết xước
- thật ư... tại sao lại thế
- khi người ta trình diễn trên sân khấu, chẳng ai lại đi bắn khán giả

kết chuyện ứng với, một đứa trẻ cần tình yêu của chúng ta nhất khi nó ít xứng đáng nhất. Nó làm nhớ đến một phiên toà xét xử một kẻ giết người hàng loạt, nhiều năm giam giữ, xét hỏi thẩm vấn và hầu toà, kẻ giết người vẫn không khai ra nơi giấu thi thể của một trong những nạn nhân và gia đình nạn nhân này suốt nhiều năm phải chịu đựng nỗi đau không ai có thể san sẻ được; đến một ngày, trong phiên toà, sau khi kẻ giết người hàng loạt trong thế đứng của bị cáo vẫn nhất định từ chối không trả lời câu hỏi liên quan đến thi thể của cô gái - nạn nhân duy nhất chưa được tìm thấy trong vụ án; ở một hàng ghế, bố hay ông của cô gái [tôi không nhớ rõ] ngồi cùng cả gia đình mắt đỏ hoe, người đàn ông lớn tuổi bình tĩnh nói to, chậm, chân thành: dù cậu đã làm gì con bé, dù lúc này con bé của chúng tôi ở đâu... tôi cũng tha thứ cho cậu, con trai ạ, tôi tha thứ cho cậu; kẻ giết người, hung thủ, kẻ gây ra tội ác, hay bất cứ danh từ gì để trỏ vào hắn, chính khi nghe được câu nói của người đàn ông lớn tuổi mới gục xuống khóc "tôi xin lỗi". Đói tình thương con người trong hình thức sự tha thứ. Kevin đến những trang cuối cùng khi thằng bé hiểu ra rằng, dù nó là một kẻ giết người, một đứa trẻ quái đản, một kẻ tù tội, kẻ đã phá huỷ mẹ nó tới cùng thì mẹ nó vẫn đến thăm nó, vẫn yêu nó theo cách của bà ấy, vẫn như cuộc chiến ngầm làm đau đớn nhau của hai mẹ con nhưng không phải để bóc trần nhau trong phán xét quy tội quy trách nhiệm, mà để hiểu nhau, để yêu thương nhau lại, từ đầu; Eva hỏi tại sao, đã 2 năm trôi qua, tại sao Kevin lại giết 11 người, ngay cả bố và em gái của mình. Kevin nói "con từng nghĩ con biết... giờ, con cũng không chắc", câu "con xin lỗi" nghẹn lại và Eva nói "mẹ cũng xin lỗi. Mẹ xin lỗi". Bản án dành cho đứa trẻ và cả quyển tiểu thuyết là luyện ngục luận tội, bản án dành cho người mẹ. Sự trừng phạt chung cuộc kép

quyển tiểu thuyết rất dễ được chọn để làm thành phim và đúng là có phim thật, như text bìa sau viết như vậy, tôi chưa tìm hiểu. Làm bìa sách như thế này thì độc giả văn chương ai dám mở ra đọc, phí hoài một đầu sách hay; tôi luôn nghĩ một bìa sách đẹp là chỉ cần các chữ cái cung cấp thông tin tên sách, tác giả... đấy là vẻ đẹp thuần tuý của chữ, ngôn ngữ ở mặt tiền một quyển sách; nếu thiết kế một bìa sách xấu được cỡ như thế này, các vị có dán đủ thứ mác lên... quyển sách vẫn không tìm được độc giả. Gần đây, có một đơn vị xuất bản đã công bố bản quyền We need to talk about Kevin, tôi mới giật mình hình như trong nhà có Mình cần nói chuyện về Kevin, quyển sách nằm trong lô sách bạn A. nhờ thanh lý, miễn đạt target, sách gì còn lại thì tuỳ tôi xử lý; quyển sách đơn giản là không ai hỏi đến, tôi cũng chỉ nhớ mang máng nó giải Orange - một giải thưởng cho sáng tác đầu tay hay gì đó của nữ tác giả mới... mà tôi hay đọc trúng, nhưng bìa nó tệ hại quá nên tôi cứ xếp trong hộc đàn piano đã, không biết ngày nào mới sờ tới; nhưng tự nhiên đã xuất bản rồi, sao đơn vị xuất bản mới kia lại làm lại, mua bản quyền các thứ... nên tôi mới đi lục quyển sách, ra là đã 5 năm hết hạn bản quyền cũ... nên tôi tò mò đọc luôn, đọc để không còn bận tâm nó có xứng để được làm lại hay không. Xứng đáng. Làm lại có diện mạo xứng đáng hơn, cũng xứng với tồn tại một quyển sách. Pamuk khi được hỏi Ông viết cho ai; Pamuk trả lời có một ý, đại ý: hai trăm năm nữa, trong số những sách hiện nay, có lẽ chỉ có năm cuốn sống sót được, niềm tin rằng sách của mình sẽ có vai trò gì đó trong tương lai là một trong những điều thôi thúc Pamuk tiếp tục viết, không muốn nói đó là niềm an ủi duy nhất để vui sống. Vậy nếu một quyển sách tồn tại vì nó xứng đáng, ít nhất hãy cho nó một diện mạo xứng để kể câu chuyện, để tìm được người nghe câu chuyện, đọc câu chuyện

into the wild into thin air

một bản dịch nữa cho Into thin air. Tại thời điểm viết về Tan biến https://www.facebook.com/share/14L6x2aGsWN/?mibextid=wwXIfr, 9 năm trước, tôi đã leo 3 ngọn núi, giờ đây đã giã từ leo núi được gần 2 năm, hình như dừng ở con số 7 ngọn núi. Hôm qua đọc bản dịch mới Into thin air, do một đơn vị xuất bản mới làm, tôi đọc nó vì thuần tuý thích những bộ môn, khám phá mạo hiểm; cũng như thích Jon Krakauer - tác giả của Into the wild, Into thin air... ngoài là một nhà báo, ông còn là một người leo núi cự phách; các tác phẩm của ông phần lớn đều liên quan đến leo núi mạo hiểm, khám phá thiên nhiên hoang dã, sinh tồn trong hoàn cảnh thiên nhiên khắc nghiệt; người đọc đến với những trang viết chủ đề này đều bị cuốn hút bởi những trải nghiệm chân thực và bi tráng trong thiên nhiên, để thêm một lần nữa hiểu thăm thẳm khôn cùng của thiên nhiên, hay, số phận con người trước sự hùng vĩ của tạo hoá [nếu ngày nào đó, Alex Honnold - dân rock climbing tôi theo dõi, anh ta ra sách hay gì đó, tôi cũng sẽ đọc thôi :); một đêm gần đây khi nhìn tay Xù đàn guitar, tôi hỏi các đầu ngón tay trái của em chai chưa, Xù bảo chưa ạ em không biết, tôi cầm lấy chúng cười bảo âu kê chưa chai đâu chỉ sần cứng và mờ vân như dân leo núi đá thôi]. Đến tận bây giờ, tôi cũng chưa bao giờ có ý nghĩ mình sẽ tham gia đoàn leo núi Everest - vì ý nghĩ về dục vọng ấy, phải đủ điên rồ và hoàn toàn mất trí

sáng nay tôi đọc được bài viết đăng công khai của một anh bạn ngày xưa học cùng lớp vẽ, khoảng 10 năm gần đây anh thành lập một đơn vị chuyên tổ chức các giải chạy; post hôm nay anh kể về cuộc tìm kiếm bạn trẻ sn 92-93 người HP mà mấy tháng trước báo chí đăng thông tin bạn mất tích trong rừng CP, có lẽ bây giờ khi sự việc đau lòng lắng xuống thì anh ấy mới kể chi tiết cuộc tìm kiếm. Nó làm tôi nghĩ đến hành trình của người bỏ lại tất cả để into the wild, hành trình của người đi theo dấu đi tìm lại. Những người dân tộc H'mông, người Dao... làm công việc porter dẫn đường cho chúng tôi leo núi, hay vào rừng tìm kiếm người, vẽ các cung đường chạy xuyên rừng... chính là những người chúng tôi luôn biết ơn trong hành trình đi để biết rừng, biết một ngọn núi cao ở ngay phía trên kia thôi là như thế nào; ở cuộc chinh phục đỉnh Everest, đó chính là người Sherpa - với tôi, đó luôn là một tộc người bí ẩn gắn với năng lực phi thường trên đỉnh Himalaya

there are many shades in the danger of adventures and gales, and it is only now and then that there appears on the face of facts a sinister violence of intention - that indefinable something which forces it upon the mind and the heart of a man, that this complication of accidents or these elemental furies are coming at him with a purpose of malice, with a strength beyond control, with an unbridled cruelty that means to tear out of him his hope and fear, the pain of his fatigue and the longing for rest: which means to smash, to destroy, to annihilate all he has seen, known, loved, enjoyed, or hated; all that is priceless and necessary - the sunshine, the memories, the future; which means to sweep the whole precious world utterly away from his sight by the simple and appalling act of taking his life
[JC - Lord Jim]

từ phỏng vấn

hai quyển sách trong ảnh đều là tập hợp phỏng vấn các nhà văn. Thế giới là một cuốn sách mở, xuất bản khoảng 16 năm trước, tôi đọc nó 15 năm trước, quãng thời gian như vậy chính là cái phải mở lại nó hôm nay; tí nữa quay lại lý do; tác giả của nó là Lévai Balázs [tên người Hung mang đến nỗi hoang mang khi viết, ta viết đã đúng chưa :))] - xuất phát phỏng vấn các nhà văn đương đại trên truyền hình, sau đó mới in thành sách. Còn Không thể sống mà không viết là của nhiều tác giả phỏng vấn các nhà văn, đa số được đăng trên The Paris Review, có cuộc phỏng vấn diễn ra ngay năm, trước khi tác giả được trao Nobel, cũng có khi, chỉ 4 tháng sau cuộc phỏng vấn, nhà văn tự tử [như Sylvia Plath là cuộc phỏng vấn duy nhất không nằm trong The Paris Review, cuộc phỏng vấn tháng 10/1962, cách đây 63 năm, và 4 tháng sau đó, Sylvia tìm đến cái chết như bắt kịp nó], hay, có cuộc phỏng vấn thật đặc biệt, dịch giả được nhà văn lựa chọn chính là người phỏng vấn nhà văn [Italo Calvino]... quyển Không thể sống mà không viết, xuất bản 6 năm trước, gần đây tôi mới cầm trên tay, tiểu iêu cầm qua nhà, tôi nghĩ nó trong tiêu chí của tôi giờ đây là sách đọc 1 lần nên mở mục lục ra nhìn và tặc lưỡi bảo "để chị cầm mấy hôm" [vậy nhưng 1-2 ngày tôi mới đọc 1 bài phỏng vấn tác giả, dù còn thích hay không thích họ, ở đó vẫn luôn có những gợi ý đọc và những điểm nhìn khác khác nữa]

từ phỏng vấn nhà văn, đôi khi thấy lại niềm yêu thích của mình với nhà văn vẫn như hôm nào, có lúc hân hoan bởi nỗi nhà văn mình thích cũng thích những tác giả mình thích [hay khi họ chê nhà văn mình thích, cũng là cái vui để nghe], hay, thậm chí, thấy ghét con người nhà văn và chột dạ nhìn lại một mối tình đã qua tưởng vẫn còn vương vấn "đây có đúng là nhà văn mình từng đọc và thích không"... cũng có khi chỉ là một cảm giác bàng quan "chẳng trách từ rất lâu rồi đã không còn nhìn đến ông ta [nhà văn]...

trong hai quyển phỏng vấn nhà văn, có hai tác giả cùng xuất hiện. Đó chính là vấn đề của tôi, một người đọc. Paul Auster tôi giữ nguyên trạng thái, dù lúc này so với 10-15 năm trước, đã rất khác về yêu thích. Còn Orhan Pamuk thì không như 15 năm trước đọc Thế giới là một cuốn sách mở, cuộc phỏng vấn diễn ra khoảng 2003. Pamuk trả lời phỏng vấn ở tập Không thể sống mà không viết, khoảng 2005, gần đây tôi mới đọc, trong những dòng đầu tiên, tình cảm của tôi hiện ra rõ nhất, mình không thể chịu được con người này, một người đàn ông hèn, đố kỵ, tính toán quá; đúng như ông ấy tự nhận rằng khi trả lời phỏng vấn, ông ấy luôn nói những lời ngớ ngẩn; đúng, tôi không chỉ thấy ngớ ngẩn, mà còn thấy một sự quay lưng với tình yêu mà tôi cảm nhận khi ông viết Istanbul, hay, quyển tiểu thuyết tôi thích nhất của Pamuk là Tuyết, hoá ra lại là quyển đặc chính trị trong tính toán của nhà văn... lúc ấy tôi chỉ muốn sút hết sách của Orhan Pamuk ra khỏi nhà - một người Thổ tự nhận mình không giỏi nói tiếng Thổ. Chính vì lẽ ấy, tôi bắt đầu đi tìm lại ở góc sách đã đọc cách đây 15 năm ra quyển Thế giới là một cuốn sách mở, với ý nghĩ ban đầu, mình phải kiểm chứng lại bài phỏng vấn ngày xưa mình đọc, nếu hồi ấy mình khó chịu với con người này, chắc chắn mình đã không đọc tiếp các tác phẩm của ông ta... nhưng tôi từ bỏ ý nghĩ đọc lại, không phải vì sợ cảm giác thích - không thích một nhà văn, mà là tôi không nghĩ mình đối diện được với ý nghĩ: làm sao tôi đã từng ngớ ngẩn đi thích nổi [sorry; tuy nhiên, để sút sách của Orhan Pamuk đi, tôi cũng phải đọc lại một ít, tôi vẫn tiếc Istanbul đấy]

không như trường hợp Orhan Pamuk, có những cuộc phỏng vấn, như với Carlos Fuentes, dù mới chỉ đọc 1 quyển của tác giả xuất hiện trong tiếng Việt, nhưng sau mỗi câu trả lời phỏng vấn, lại tiếp tục ý nghĩ, mình sẽ để ý tác giả này. Hay, như Toni Morrison và Sylvia Plath, hoá ra một khía cạnh mới, giờ mới thấy ở họ, đó là những người phụ nữ đặc biệt nghiêm túc, họ kiểm soát tốt cả điều họ quyết định làm trong cuộc sống chứ không chỉ cảm xúc khi viết dẫu khi viết họ để mình được trôi được dẫn dắt bởi chính những gì đang được viết ra; và Italo Calvino của tôi cũng vậy, hoá ra con người ông, không chỉ kiểu nhà văn, rất tỉ mỉ, trọng cấu trúc, kiểm soát tốt. Hay, Chinua Achebe lại nhiều mặc cảm, cái mặc cảm ám cả vào cái nhìn của ông với tác phẩm của nhà văn khác, như cách ông hiểu Conrad chẳng hạn. Rồi thì, Ted Hughes hiện ra có thể nói, mang đến ý nghĩ: con người này hẳn là mặt trời duy nhất trong mắt người phụ nữ yêu ông ta, một người đàn ông sát gái; nhưng ngay sau đó, lại thấy khía cạnh thường thường cả ở tư duy viết và cuộc sống con người, đó là kiểu nhà thơ, một người thợ viết, không phải hoa của trời, dù khi nhắc đến động vật hay các loài chim, ở đó lại xuất hiện một nhà thơ, một con người khác hẳn; con người ý niệm như thế này, thật nguy hiểm với phụ nữ 🙂... Người gây hứng thú, tò mò với tôi nhất, là Harold Pinter kịch kịch kịch, không phải xuất phát nhằm vào một điều tuyệt vời nào đó ở những gì ông viết, mà bởi, diễn ngôn thường thường như thế này thì khi viết có hay không, tò mò quá

quyển màu đỏ do Phan Triều Hải tuyển chọn và dịch, quyển sách không biết có được biên tập không, nhiều lỗi đáng kinh ngạc, đến mức Melville xuất hiện trong sách độ 5-6 lần thì chỉ duy nhất 1 lần được viết đúng, chưa kể một loạt tên tác giả tác phẩm bị để sai, lỗi typo, thừa từ lặp từ, sai chính tả... thôi thôi thôi thôi, không liệt kê hết nổi. Đó là nỗi bất an thường thấy và đáng lý tôi không thể bất ngờ nếu ngay từ đầu tôi nhìn thấy ngoài bìa và biết đây là sản phẩm của NXB HNV không liên kết xuất bản với đơn vị nào khác [đến đây, tôi đi tìm tiếp mấy số Chuyên đề mùa... Viết và đọc, để sút đi :)))]